Η ασυμβίβαστη ποίηση του Charles Bukowski

Μία ματιά στην ρομαντική γραφή που ο κόσμος θέλησε να αφορήσει πριν καλά-καλά την διαβάσει.

Η πλειοψηφία του κόσμου δεν συμπάθησε ποτέ τα ποιήματα του Bukowski. Εδώ που τα λέμε ούτε ο ίδιος οBukowskiπρέπει να τα συμπάθησε. Και είναι και λογικό. Ο Bukowski ξεκίνησε να γράφει τα ποιήματα του σε μία εποχή που, ακόμη και στην Αμερική, το ρεύμα του νεότερου ρομαντισμού είχε ξεκινήσει να επηρεάζει τους πιτσιρικάδες που μεγάλωσαν μέσα στη φτώχεια του Κραχ του 1929. Και μπορεί στις αρχές του 1950 ποιητές όπως οGregory Corsoνα έφερναν στο προσκήνιο την beat σκηνή που μόλις είχε γεννηθεί από τον τρόπο ζωής τους, αλλά στα ίδια μονοπάτια και χωρίς αυτή την ταμπέλα, είχε ξεκινήσει να κινείται ο Bukowski από τότε που ήταν 20 χρονών. Τι συνέβη; Απλά τα παράτησε γιατί δεν θεωρούσε τον εαυτό του αρκετά καλό. Και έπρεπε να φτάσει στο δεύτερο του μυθιστόρημα για να μοιραστεί ξανά με τον κόσμο την ποίησή του. Μια ομολογουμένως αρκετά ξεχωριστή ποίηση.

Διάβασε και εδώ τι έχουμε γράψει για τον Bukowski.

Ο Bukowski ξεκίνησε να ξαναγράφει ποιήματα λίγο μετά την έκδοση του ‘‘Ταχυδρομείου’’, αλλά έπρεπε να γράψει το ‘’Τοστ Ζαμπόν’’ για να δουν το φως της δημοσιότητας. Για μία μεγάλη μερίδα κόσμου, ο Bukowski ήταν στα ποιήματά του προκλητικός χωρίς λόγο. Οι περισσότεροι ωστόσο πιστεύουν πως έβγαζε τον ρομαντισμό του με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο. Γιατί ακόμη και ο Chinaski, ο ήρωας των βιβλίων του που ουσιαστικά είναι ο ίδιος, μπορεί να πρόκειται για ένα μπερδεμένο, αντικομφορμιστικό και αυτοκαταστροφικό άτομο, αλλά κάπου εκεί στις μικρές καθημερινές του πράξεις στο τέλος της ημέρας -ή και από μια μόνο ατάκα- αφήνει τον ρομαντισμό του να βγει προς τα έξω. Και δεν πειράζει καθόλου μιας και ο ρομαντισμός χρειάζεται μόλις μία στιγμή για να θριαμβεύσει.

H ποίηση του Bukowski δεν υπακούει σε κανόνες. Είναι ελεύθερη όπως το γράψιμο του και τα θέματα του θα μπορούσαν να θεωρηθούν και πεζά: προβλήματα με το γυναικείο φύλο, φτώχεια και προβλήματα με το αλκοόλ. Άλλωστε η εποχή που αποφάσισε να βγάλει τα ποιήματά του στην αγορά, ήταν μία δύσκολη εποχή που τα βιβλία δεν ήταν το τοπ της προτίμησης του κοινού και πόσο μάλλον οι ποιητικές συλλογές. Το καλό που προέκυψε ωστόσο και έγινε άθελα του Bukowski, είναι πως τα ποιήματά του μέχρι και σήμερα, είναι ουσιαστικά μία ιστοριογραφία όλης εκείνης της πραγματικά δύσκολης περιόδου. Το πρόβλημα είναι πως ο κόσμος της εποχής βιάστηκε να τον κρίνει. Είχε εμπάθεια μαζί του από τον τρόπο που έγραφε τα μυθιστορήματα και αρνιόταν την περίπτωση να υπάρχει μία ρομαντική πλευρά. Και όμως υπάρχει.

Πάρε για παράδειγμα την στροφή από το ‘’Tragedy of the Leaves’’ που περιγράφει την αποτυχία μίας ολόκληρης κοινωνίας στο βωμό της φτώχειας.

And I walked into a dark hall
where the landlady stood execrating and final
 sending me to hell, waving her fat, sweaty arms
and screaming screaming for rent because the world has failed us both.

Την ρομαντική πλευρά που βγάζει σε ποιήματα όπως το ‘‘As the Sparrow’’.

Dear child, I only did to you what the sparrow
did to you; I am old when it is fashionable to be
young; I cry when it is fashionable to laugh.
I hated you when it would have taken less courage to love.

Θα μπορούσες να πεις πως ο Bukowski εκπροσώπησε μία πανκ σκηνή ποίησης. Ήταν αφοριστικός στη ζωή του, αλλά την ίδια στιγμή παθιασμένος εκπροσωπώντας εκείνα τα κοινωνικά στρώματα στα οποία ο κόσμος, είχε συνηθίσει μέχρι τότε να γυρίζει το κεφάλι από την άλλη. Κάτι όμως που τον βοήθησε σε αυτό και στο ιδιαίτερο γράψιμο του στην ποίηση, ήταν πως -τελικά- ο Bukowski κατείχε την πρόζα καλύτερα από τον καθένα της εποχής του. Οι ακριβώς αντίθετες αυτές έννοιες, βρήκαν την χρυσή τομή στο πρόσωπο του Bukowski που έπλεξε με τις λέξεις ένα δικό του ξεχωριστό στυλ, που μέχρι και σήμερα δεν θα το έλεγες ούτε ποίηση, ούτε πρόζα. Θα είχες αρκεστεί στο να το αποκαλέσεις «αυτά που έγραφε ο Bukowski». Και δεν υπάρχει κάτι καλύτερο από έναν γραφιά, από τον να μην τον εντάξεις σε άλλη μία σπαστική και ανούσια κατηγορία – απλά για να πεις ότι τον έβαλες κάπου.

Ίσως ήρθε η ώρα για μία επανεκτίμηση του Bukowski ως προς τον τρόπο που θέλησε να εκφραστεί μέσα από αυτά τα ποιήματα. Που παρέμεινε σκοτεινός, κρατώντας ωστόσο μία φλόγα ελπίδας για τους άλλους αλλά και μία καταδίκη για τον ίδιο του τον εαυτό. Για τον Bukowski, η ποίηση είναι το τελευταίο καταφύγιο για προσωπική ψυχοθεραπεία, από εκείνα που δεν κατάφεραν να στραγγίξουν τα διηγήματα και να τραβήξουν την θλίψη σαν σφουγγάρι. Γι’ αυτό και πιστεύω, ότι δεν υπάρχει τίποτε καλύτερο από το να έχεις βαρεθεί με την ποίηση, να έχεις μπουχτίσει, να έχεις φλομώσει, να έχεις πει «όχι ένας ακόμη υπερευαίσθητος τύπος» και να δώσεις μία νέα ευκαιρία μέσα από όλα εκείνα που θα πιστέψεις ότι ο Bukowski, ενδεχομένως, να τα είχε γράψει για την δική σου ζωή. Για την ζωή του γείτονά σου. Ενός παλιού συμμαθητή. Του κολλητού σου φίλου. Είναι αυτό που είναι. Και κάποιες φορές το «είναι» εκεί έξω, είναι τόσο άσχημο που μόνο με λέξεις μπορείς να το ξεπλύνεις και να ελπίζεις ότι θα γίνει λίγο πιο όμορφο. Σαν να χαμογελάς απέναντι από έναν σπασμένο καθρέφτη.

Κλείνοντας, θέλω απλά να παραθέσω το αγαπημένο μου απόσμασμα προς υπεράσπιση του Bukowski, γιατί θα είχες ακριβώς αυτή την άποψη αν τον είχες συναντήσει σε ένα πάρτι: πως πρόκειται για έναν τύπο, που τελικά δεν είναι τόσο μαλάκας όσο φαίνεται. Το Bluebird.

there’s a bluebird in my heart that
wants to get out
but I’m too clever, I only let him out
at night sometimes
when everybody’s asleep.
I say, I know that you’re there,
so don’t be
sad.
then I put him back,
but he’s singing a little
in there, I haven’t quite let him
die
and we sleep together like
that
with our
secret pact
and it’s nice enough to
make a man
weep, but I don’t
weep, do
you?

Πηγή