Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των ελληνικών μυθιστορημάτων που έχουν ως θέμα τους πτυχές της ελληνικής πραγματικότητας, αυτά τα τρία που επιλέγουμε ανοίγονται σε ευρωπαϊκές –κυρίως– περιοχές με πρωτότυπο και ξεχωριστό τρόπο. Ανδρέας Νικολακόπουλος, Γιώργος Παναγή, Βασίλειος Φ. Δρόλιας. Κεντρική εικόνα: Τρύπα στο Τείχος του Βερολίνου, μια ματιά στην «άλλη πλευρά».
Γράφει ο Διονύσης Μαρίνος
Μια από τις βασικές αντιρρήσεις που έχει μέρος του αναγνωστικού κοινού ως προς τις δημιουργίες των Ελλήνων συγγραφέων, ικανή για να τους προκαλεί μια σχετική άπωση να τις διαβάσουν, είναι ότι τα θέματά τους περιστρέφονται υπερβολικά γύρω από την ελληνική πραγματικότητα.
Τω ώντι, ισχύει, αν και είναι λίγο παρελκυστικό να θεωρούμε πως κάτι τέτοιο ισχύει μόνο με τους Έλληνες συγγραφείς. Μια σχετική έρευνα να κάνει κάποιος θα διαπιστώσει πως η πλειοψηφία των Ευρωπαίων συγγραφέων κινείται σε οικείες γι’ αυτούς θεματικές.
Οι δε Αμερικανοί είναι τόσο ταυτισμένοι με τα ενδότερα της χώρας τους (παλαιά και νέα ιστορία) που μπορεί στα μάτια μας να φαντάζει ενδιαφέρουσα και -ίσως- περισσότερο πλούσια, εντούτοις, κι αυτοί κατατρύβονται με τα δικά τους. Οι εξαιρέσεις, φυσικά, υπάρχουν για να πηγαίνουν κόντρα στον κανόνα, όμως, τούτο ισχύει και στην ημέτερη λογοτεχνία. Ενδέχεται να μην είναι πολλά τα παραδείγματα Ελλήνων συγγραφέων που κοιτάζουν πέραν του εθνικού «οίκου», αλλά, σίγουρα, είναι ενδεικτικά.
Από την πρόσφατη βιβλιοπαραγωγή ξεχωρίζουν τρία μυθιστορήματα που ξεφεύγουν εντελώς από τα ελληνικά σύνορα και απλώνονται σε ευρωπαϊκό -κυρίως- πεδίο για να αναζητήσουν το θέμα τους.
Η Ευρώπη του 19ου αιώνα
Ο Ανδρέας Νικολακόπουλος, έπειτα από δύο συλλογές διηγημάτων που δεν πέρασαν απαρατήρητες, κάνει μια πρώτη προσπάθεια στη μεγάλη φόρμα με το σπονδυλωτό μυθιστόρημά του Φλόρενς Μπλαντ (εκδ. Ίκαρος).
Το μουντό κλίμα του 19ου αιώνα (από τον Δούναβη έως τη Νορβηγία κι από την Ουαλία έως τη Γαλλία) είναι φτιαγμένο με έκτυπες εικόνες από τον Νικολόπουλο. Ο ρεαλισμός της γραφής του συμπλέει με την παραμυθία που προβάλλει κάτω από τις φράσεις δημιουργώντας το κατάλληλο περιβάλλον για την αναγνωστική ευχαρίστηση.
Οι τέσσερις ήρωες του βιβλίου του (ο δήμιος Τιμπό Γκωντέν, η διευθύντρια ενός οικοτροφείου στο Λονδίνο Ίνγκερν Μπάρτον, ο διευθυντής της αστυνομίας Μπραντ Φάουλερ και η δηλητηριάστρια Φλόρενς Μπλαντ που δίνει και τον τίτλο στο μυθιστόρημα), άλλοτε με ισχυρούς κι άλλοτε με πιο χαλαρούς δεσμούς, ενώνονται ή συμπλέκονται.
Έτσι με κάποιο τρόπο η ιστορία τους είναι, στην ουσία, η ιστορία μιας ηπείρου, της Ευρώπης, που περνάει από μια φάση σκοτεινή και αλλοπρόσαλλη. Δεν γίνεται να μην σε κερδίσει η επινοητική δύναμη του Νικολακόπουλου που κατάφερε να δημιουργήσει ένα εντελώς πρωτότυπο και σφιγηλό μυθιστόρημα.
Το έπος του Βερολίνου
Μακριά από το ελληνικό περιβάλλον, o Γιώργος Παναγή καταγράφει την ιστορίας μιας πόλης ορόσημο για την Ευρώπη, το Βερολίνο. Το σπονδυλωτό μυθιστόρημά του Χωριό Ποτέμκιν (εκδ. Τόπος) παρουσιάζει την ιστορία της γερμανικής πόλης, αλλά ουσιαστικά είναι και ένα κοίταγμα στην ιστορία της Ευρώπης.
Από την Βαϊμάρη του ‘20 έως τη ρωσική κατοχή τη δεκαετία του ‘40 και από τα μουντά χρόνια της Στάζι (δεκαετία του ‘60) έως την Πτώση του Τείχους (δεκαετία του ‘80), την οικονομική εκτόξευση στις αρχές του 2000 και την ζοφερή κατάσταση της περιόδου του κορωνοϊού, το Βερολίνο όριζε (ή επηρέασε δραστικά) αρκετές φορές τα τεκταινόμενα στην υπόλοιπη ήπειρο.
Οι ήρωες του Παναγή βιώνουν αυτές τις ιστορικές στιγμές με άμεσο τρόπο. Είναι δρώντες, αλλά και παίγνια. Εγγράφουν υποθήκες για ένα καλύτερο αύριο, αλλά συνάμα βλέπουν και το γκρέμισμα των ονείρων τους. Πρόκειται για ζωές ματαιωμένες, γεμάτες ανεκπλήρωτα σχέδια, προσδοκίες που πήγαν στράφι, καθώς έγιναν έρμαια της ιστορικής συγκυρίας.
Κάθε πόλη μοιάζει στη χαρά της, αλλά βιώνει με διαφορετικό τρόπο τη δυστυχία της. Το Βερολίνο των τελευταίων εκατό χρόνων είναι μια πόλη που αξίζει κανείς να ανιχνεύσει όχι μόνο ιστορικά και πολιτικά, αλλά και μυθιστορηματικά.
Η λατρεία της Φυσικής
Ο Βασίλειος Φ. Δρόλιας είναι μια από τις πλέον ευδιάκριτες συγγραφικές περιπτώσεις στη χώρα μας ο οποίος εστιάζει στα βιβλία του σε θέματα που δεν αφορούν την ελληνική επικράτεια. Αυτό έκανε στο πρώτο του μυθιστόρημα Τυχαία είσοδος (εκδ. Τόπος), αυτό έκανε και στα μετέπειτα έργα του Nyos (εκδ. Κέδρος) και Ταξίδια με λάθος ανθρώπους (εκδ. Κέδρος).
Ως μανιώδης, αλλά και συστηματικός αναγνώστης που είναι (κυρίως ξενόγλωσσης λογοτεχνίας), είναι φανερό πως έχει στραμμένες τις αντένες του σε θεματικές και τόπους που θα μπορούσαν να είναι οικείες σε έναν ξένο συγγραφέα.
Στο νέο του μυθιστόρημα Οι εξισώσεις (εκδ. Gutenberg), τίτλος που θα μπορούσε να ανήκει και σε βιβλίο του Τζόναθαν Φράνζεν, ερανίζεται πρωτογενές υλικό από την ευρεία γνώση του στις θετικές επιστήμες, καθώς ο ίδιος είναι αστροφυσικός.
Ήρωας του βιβλίου είναι ο Πιέρ Μενάρ, ένα μπορχεσιανό δάνειο από το κείμενό του Αργεντινού μετρ «Πιέρ Μενάρ, συγγραφέας του Δον Κιχώτη». Ο -κατά Δρόλια- Μενάρ είναι ένας σημαίνων καθηγητής, ο οποίος πεθαίνει ξαφνικά και αφήνει πίσω του αρκετές σημειώσεις.
Αυτά έρχονται στην κατοχή του τελευταίου συνεργάτη του που αποφασίζει να τα εκδώσει. Το βιβλίο σε καμία περίπτωση δεν απευθύνεται σε εκείνους που είναι εξοικειωμένοι με τη Φυσική. Αντίθετα εστιάζει στο πώς η επιστήμη γεινότερα επηρεάζει και επηρεάζεται από την κοινωνία των πολιτών.
Είναι το πάθος της γνώσης και της ζωής, αλλά και οι διαπροσωπικές σχέσεις (γεμάτες πάθος και εντάσεις) που αναπτύσσονται εντός των επιστημονικών κύκλων. Η γραφή του Δρόλια είναι ευφάνταστη, πλούσια (σε αρκετά σημεία πυκνή), αλλά σίγουρα αρκετά ξεχωριστή, κυρίως σε ό,τι αφορά τις θεματικές με τις οποίες καταγίνεται.
＊Ο ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΜΑΡΙΝΟΣ είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Τελευταίο βιβλίο του, το μυθιστόρημα «Μπλε ήλιος» (εκδ. Μεταίχμιο).
Ακολουθήστε την bookpress.gr στο Google News και διαβάστε πρώτοι τα θέματα που σας ενδιαφέρουν.
