Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία από την πρώτη λογοτεχνική σοδειά του φθινοπώρου

Το φθινόπωρο εγκαινιάζει πάντα μια φρενήρη εκδοτική σεζόν που κλιμακώνεται λίγο πριν από τις γιορτές. Βουτώντας στην πρώτη γερή εκδοτική σοδειά του φθινοπώρου, ξεχωρίζουμε βιβλία που κυκλοφόρησαν τον τελευταίο μήνα. Ανάμεσά τους το νέο βιβλίο του προσφάτως βραβευθέντα με Νόμπελ Λογοτεχνίας Λάσλο Κράσναχορκαϊ, αλλά και τα βιβλία προηγούμενων νικητών του βραβείου. Ακόμη, μυθιστορήματα σύγχρονων συγγραφέων που περιμέναμε με αγωνία, όπως του Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ, και μερικά ξεχωριστά ντεμπούτα.

Πάει και το Φραντζολάκι (μτφρ. Μανουέλα Μπέρκι, εκδ. Πόλις) του Λάσλο Κράσναχορκαϊ

Η ανακοίνωση της απονομής του Νόμπελ Λογοτεχνίας στον Ούγγρο Λάσλο Κράσναχορκαϊ, συγγραφέα και σεναριογράφο, στενό φίλο και συνεργάτη του Μπέλα Ταρ, ήταν από τις σπάνιες φορές που άφησε όλο το βιβλιόφιλο κοινό απολύτως ευχαριστημένο και συμφιλιωμένο. Είναι, μάλιστα, τέτοια η αγάπη και αδυναμία του ελληνικού κοινού προς τον συγγραφέα που το εικοστό πρώτο βιβλίο του μεταφράστηκε στα ελληνικά σε παγκόσμια πρώτη μετά την κυκλοφορία του στην πρωτότυπη γλώσσα το 2024. Το νέο, φυσικά, είχαν δημοσιοποιήσει οι εκδόσεις Πόλις νωρίτερα, αλλά η συγκυρία της βράβευσης στάθηκε ευνοϊκή για να πανηγυρίσουν οι φανατικοί αναγνώστες και να τον γνωρίσουν όσοι ακόμα δεν έτυχε να τον διαβάσουν.

Ο 91χρονος Γιόζι Κάντα ή «θείος Γιόζι», συνταξιούχος ηλεκτρολόγος, απόγονος του Τζένγκις Χαν και του Μπέλα Δ΄, θα μπορούσε να διεκδικήσει τον ουγγρικό θρόνο ως «Ιωσήφ Α΄ του οίκου των Άρπαντ». Ο ίδιος, όμως, δεν θέλει καμία ανάμειξη με την πολιτική, αλλά επιθυμεί μια ήσυχη ζωή, μακριά από όλους, σε ένα μικρό ουγγρικό χωριό. Οι μαθητές και φανατικοί οπαδοί του, ωστόσο, έχουν άλλα σχέδια γι’ αυτόν. Ένα ακόμα βαθιά πολιτικό βιβλίο από τον συγγραφέα που, δεχόμενος τα συγχαρητήρια του προέδρου Όρμπαν για το Νομπέλ, υπενθύμισε ότι παραμένει «ένας ελεύθερος συγγραφέας». Πολλά παραπάνω θα διαβάσετε εδώ από τον Γιώργο Ίκαρο Μπαμπασάκη, έναν από τους πρώτους αναγνώστες του βιβλίου, ο οποίος το χαρακτήρισε «ύψιστο ύμνο στην ελευθερία».

Η καλή τρομοκράτισσα (μτφρ. Έφη Τσιρώνη, εκδ. Διόπτρα) της Ντόρις Λέσινγκ

Μετά την επανέκδοση του αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος που καθιέρωσε τη Ντόρις Λέσινγκ παγκοσμίως, το Χρυσό Σημειωματάριο, οι εκδόσεις Διόπτρα και η μεταφράστια Έφη Τσιρώνη επανασυστήνουν στο ελληνικό κοινό και το σατιρικό πολιτικό μυθιστόρημα της Νομπελίστριας, Η καλή τρομοκράτισσα. Η Άλις, άνεργη απόφοιτη πολιτικών και οικονομικών σπουδών διαβιεί μαζί με άλλους πολιτικούς συντρόφους σε ένα ερειπωμένο σπίτι στο Λονδίνο, το οποίο στεγάζει το αυτοοργανωμένο κοινόβιό τους. Η Άλις εμπλέκεται στις ιδεολογικές συζητήσεις και τις διαδηλώσεις, αλλά κυρίως αναλαμβάνει τον ρόλο της «μητέρας», φροντίζοντας για τις οικιακές εργασίες και τη συντήρηση του σπιτιού. Όταν μια ομάδα οργανωμένων επαναστατών αρχίζει να χρησιμοποιεί το σπίτι για την ενορχήστρωση του ένοπλου αγώνα τους, η Άλις πρέπει να αποφασίσει αν είναι μια «καλή τρομοκράτισσα».

Η Λέσινγκ γράφει το μυθιστόρημα το 1985, επηρεασμένη από την βομβιστική επίθεση του IRA στο πολυκατάστημα Harrods στο Λονδίνο και τη γενικότερη δράση της ιρλανδικής επαναστατικής οργάνωσης, τη θατσερική πολιτική και την εμπειρία της ως μέρος του βρετανικού κομμουνιστικού κόμματος. Με ειρωνική διάθεση αλλά και ρεαλιστική κριτική, εξετάζει τα όρια ανάμεσα στην ιδεολογία και τον φανατισμό, την επαναστατικότητα και τον εξτρεμισμό, μέσα από την άμεση, διαυγή γραφή της.

Έμβια όντα (μτφρ. Βίκυ Αλυσσανδράκη, εκδ. Ίκαρος) της Ίντα Τουρπέινεν

Το 1741, ο καπετάνιος Βίτους Μπέρινγκ εκκινεί από την ανατολική Σιβηρία με δυο πλοία με σκοπό να χαρτογραφήσει την αρκτική Αμερική, τη σημερινή Αλάσκα. Μέρος του πληρώματός του είναι ο φυσιοδίφης και θεολόγος Γκέοργκ Βίλχελμ Στέλερ που επιθυμεί να καταγράψει νέα είδη. Το ταξίδι καταλήγει σε ναυάγιο σε μια νησίδα, όπου ο Στέλερ ανακαλύπτει ένα άγνωστο ζώο, τη θαλάσσια αγελάδα. Μέσα σε λίγα χρόνια, οι κυνηγοί την καταδιώκουν και εξαφανίζουν το είδος της εντελώς. Το 1859 ο Φινλανδός κυβερνήτης του ρωσικού τμήματος της Αλάσκας ανακαλύπτει τα οστά του τεράστιου θηλαστικού και τα φέρνει στην Πετρούπολη. Έναν αιώνα μετά, το 1952, ο Γιον Γκρένβαλ, συντηρητής στο Φινλανδικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, αναλαμβάνει να επανασυναρμολογήσει τον σκελετό του εξαφανισμένου κήτους.

Τα Έμβια Όντα είναι το ευρηματικό ντεμπούτο της Φινλανδής συγγραφέα και επιστημόνισσας Ίντα Τουρπέινεν που συνδυάζει την ικανότητα μιας ιστορικής αφήγησης με μια οξυδερκή ματιά στραμμένη προς τη φύση και τα ευάλωτα έμβια όντα της, έλλογα και άλογα. Με περιβαλλοντική ευαισθησία και λυρικότητα, εξετάζει την ανθρώπινη παρέμβαση στην ισορροπία της βιοποικιλότητας και τη δύναμη της φύσης να ανακάμπτει. Σε ένα χωροχρονικό φάσμα που εκκινεί από μια ανακάλυψη του 18ου αιώνα στη μέση του Ειρηνικού και φτάνει μέχρι τον 20ο αιώνα στο Ελσίνκι, η αφήγηση περιπλέκει τις ζωές επιστημόνων, ανθρώπων και ζώων στο πολυσχιδές οικοσύστημα της ζωής.

Μεσούγκα (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Δώμα) του Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ

Το Μεσούγκα του Σίνγκερ είναι από τα πιο ώριμα μυθιστορήματά του. Γραμμένο στα γίντις, δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά σε συνέχειες το διάστημα 1981-1983 στο περιοδικό Forward και για πρώτη φορά στα αγγλικά ως ενιαίο μυθιστόρημα το 1994, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του συγγραφέα. Στο κωμικοτραγικό αυτό μυθιστόρημα με τον περιγραφικό τίτλο «Μεσούγκα» (δηλαδή τρέλα στα γίντις), ο Νομπελίστας συγγραφέας ακολουθεί μια στρατιά ιδιαίτερων χαρακτήρων στη μεταπολεμική Νέα Υόρκη των 1950s. Εμιγκρέδες, επιζήσαντες του ολοκαυτώματος, όλοι τους στιγματισμένοι από το τραύμα του πολέμου και της εξορίας, «χαμένες ψυχές», όπως ήταν και ο αρχικός τίτλος του έργου.

Πολωνός εξόριστος στις ΗΠΑ, συγγραφέας και δημοσιογράφος που εκδίδει τα μυθιστορήματά του σε συνέχειες στο περιοδικό The Forward, ο πρωταγωνιστής Άαρον Γκράιντινγκερ μοιάζει με το άλτερ έγκο του συγγραφέα. Ο Άαρον έχει δραστήρια ερωτική ζωή με κύρια ερωμένη τη νεαρή Μίριαμ Ζάλκιν, μια γοητευτική παντρεμένη γυναίκα που γράφει τη διατριβή της για το έργο του Άαρον. Αυτή είναι που θα τον εμπλέξει σε ένα ερωτικό τρίγωνο με τον έτερο σύντροφό της, τον μεγαλύτερο, πάμπλουτο και πληθωρικό Μαξ, που παίζει στο χρηματιστήριο τις οικονομίες Εβραίων που επέζησαν από το Ολοκαύτωμα.

Κρυφά διαμάντια (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Μεταίχμιο) της Χόλι Μπρίκλεϊ

Ένα φθινοπωρινό βράδυ Παρασκευής του 2000, η Πέρσι Μαρκς και ο Τζο Μόροου, συμφοιτητές πολιτικών επιστημών στο κοντινό πανεπιστήμιο του Μπέρκλεϊ συναντιούνται στο μπαρ την ώρα που στο τζουκ-μποξ μπαίνει ένα τραγούδι των Hall and Oates. Η Πέρσι, γεννημένη κριτικός μουσικής, αρχίζει να αναλύει το κομμάτι. Ο Τζο, ανερχόμενο μουσικό ταλέντο, την ακούει εντυπωσιασμένος. Το τραγούδι τελειώνει, η Πέρσι επιστρέφει στο σεπαρέ της, αλλά στο τέλος της βραδιάς ο Τζο την πλησιάζει και της βάζει μια μουσική πρόκληση, να σχολιάσει κάποια στιγμή τα δικά του κομμάτια. Αυτή είναι η αρχή μιας συνεργασίας που θα γίνει φιλία και ίσως κάτι παραπάνω, ενώ θα φέρει την Πέρσι σε ένα σταυροδρόμι, καθώς θαυμάζει τον Τζο, αλλά πρέπει να δώσει χώρο και στο δικό της ταλέντο.

Το ντεμπούτο της Καναδής Χόλι Μπρίκλεϊ φέρει στοιχεία από το «High Fidelity» ή το «Almost Famous» αλλά, ταυτόχρονα, αποδομεί τη ρομαντικοποιημένη εκδοχή του χώρου της μουσικής όπως αποτυπώθηκε στις αρχές των 00s, τονίζοντας τον παραγκωνισμό της γυναικείας συμβολής. Μέσα από την εστίαση σε μια γυναίκα πρωταγωνίστρια, τα Κρυφά Διαμάντια εξερευνούν τη σχέση της τέχνης με τη ζωή και τα περίπλοκα παρακλάδια που παρεμβάλλονται. Τζόυκμποξ, κασέτες, ίντι μουσικές σκηνές και τα «κρυφά διαμάντια» της σοφτ ροκ συνθέτουν μια απαράμιλλη αισθητική που θα λατρέψουν οι μιλένιαλς, οι μουσικόφιλοι, αλλά και όσοι νοσταλγούν τις εποχές που δεν έζησαν.

Ό,τι απομένει απ’ τη ζωή (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Ψυχογιός) της Ρομπέρτα Ρέκια

Ακολουθώντας τις Φραντσέσκα Τζανόνε και την εκλιπούσα πια Άντα Ντ’αντάμο, η Ρέκια είναι η τρίτη σύγχρονη Ιταλίδα συγγραφέας που μας συστήνουν οι εκδ. Ψυχογιός και η μεταφράστρια Δήμητρα Δότση. Με έμπνευση από διάφορες ιστορίες γυναικών αλλά και τη δική της προσωπική εμπειρίας, η Ρέκια παραδίδει ένα τρυφερό, μελαγχολικό πρώτο μυθιστόρημα για την έμφυλη βία, το τραύμα, το πένθος, αλλά και τη διαδικασία της επούλωσης.

Με φόντο τη Ρώμη του 1950, η ζωή της Μαρίζα και του Στέλβιο μοιάζει να βγήκε από νεορεαλιστική ιταλική ταινία. Αν και οι δύο τραυματισμένοι, παντρεύονται και καταφέρνουν να φτιάξουν μια ευτυχισμένη οικογένεια με δύο λατρεμένα παιδιά. Η ζωή τους παίρνει εν μία νυκτί μια εφιαλτική τροπή όταν εξαφανίζεται η κόρη τους, Μπέτα, και σύντομα βρίσκεται νεκρή σε μια παραλία. Η οικογένεια βυθίζεται σε ένα απύθμενο πένθος και η ξαδέρφη της Μπέτα, η Μίριαμ, κουβαλά ένα αβάσταχτο μυστικό για την νύχτα της εξαφάνισης. Παράλληλα, η έρευνα για τον θάνατο της δεκαεξάχρονης Μπέτα καλύπτεται από ένα μυστήριο. Μια οικογενειακή σάγκα με σασπένς για τη δύναμη της επιβίωσης και την εύρεση της αγάπης σε «ό,τι απομένει από τη ζωή».

Η χρονιά που μιλήσαμε με τη θάλασσα (μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου, εκδ. Διόπτρα) του Αντρές Μοντέρο

Σε ένα αχαρτογράφητο νησί νότια της Χιλής, όλο το χωριό μαζεύεται σε μια ταβέρνα πάνω σ’ ένα εγκαταλειμμένο πλοίο για να μοιραστεί θρυλικές ιστορίες, όπως αυτή των δίδυμων αδερφών Γκαρσές. Αν και αχώριστοι από μικροί, κάποτε παίρνουν διαφορετικούς δρόμους. Ο ένας, ο Τζερόνιμο, φεύγει για να ανακαλύψει τον κόσμο και να γίνει συγγραφέας, ενώ ο άλλος, ο Χουλιάν, επιλέγει την απομόνωση του νησιού. Μετά από πενήντα χρόνια, ο Τζερόνιμο επιστρέφει μ’ ένα μικρό αεροπλάνο και παγιδεύεται στο νησί για έναν χρόνο λόγω μιας πανδημίας που ξεσπά. Θα καταφέρουν να μειώσουν τη συναισθηματική απόσταση μεταξύ τους; Τα δυο αδέρφια βουτούν στο κοινό τους παρελθόν και περιηγούνται ανάμεσα σε θύμησες, οικογενειακές συγκρούσεις και μυστικά.

Ο συγγραφέας και προφορικός αφηγητής Αντρές Μοντέρο διατηρεί την πολυφωνία της συλλογής διηγημάτων με την οποία τον γνωρίσαμε, Ο θάνατος έρχεται στάζοντας βροχή (μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου, εκδ. Διόπτρα), ενσωματώνοντας στη φόρμα του μυθιστορήματος τα στοιχεία που τον καθιέρωσαν. Παραμύθια, παραδόσεις, ιστορίες της κοινότητας, θρύλοι και μύθοι, όλα βρίσκουν τον χώρο τους στη γραφή του Χιλιανού συγγραφέα, που ανανεώνει το είδος του λατινοαμερικανικού μαγικού ρεαλισμού με στοιχεία γοτθικού τρόμου.

Η χορεύτρια (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Πόλις) του Πατρίκ Μοντιανό

To 2014 ο Πατρίκ Μοντιανό τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας «για την τέχνη της μνήμης με την οποία έχει ανακαλέσει τα πιο ακατανόητα ανθρώπινα πεπρωμένα». Μια άσκηση στη μνήμη είναι και η νέα του νουβέλα, Η χορεύτρια, που κυκλοφόρησε στα γαλλικά το 2023 και ακολουθεί τον γνώριμό μας αφηγητή, ένα πιθανό συγγραφικό προσωπείο του Μοντιανό, στο Παρίσι της δεκαετίας του 1960. Μια νοσταλγική ανάκληση ενός κόσμου που έχει περιπέσει σε λήθη, το αίνιγμα της ταυτότητας και η μανία με τη μνήμη είναι τα στοιχεία που επανέρχονται για ακόμα μια φορά στο νέο βιβλίο του Γάλλου λογοτέχνη.

Η ανώνυμη «χορεύτρια» είναι μια φιγούρα τόσο απατηλή όσο η μνήμη, παρόλο που αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο αυτής της νοσταλγικής κατάδυσης στο παρελθόν και τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε αποσπασματικές εικόνες της νεανικής ζωής του αφηγητή. Πρόκειται για μια νεαρή μπαλαρίνα και μονογονέας, που μαθητεύει δίπλα στον κορυφαίο χορογράφο Μπαρίς Κνιάσεφ, σε ένα Παρίσι που εκείνη την εποχή συγκεντρώνει την κρεμ ντε λα κρεμ της χορευτικής σκηνής. Η χορεύτρια προσπαθεί να απεγκλωβιστεί από τα φαντάσματα που την καταδιώκουν από το παρελθόν της, έχοντας τη βοήθεια μερικών φίλων και της τέχνης της.

Ασπρόμαυρο (μτφρ. Κώστας Κοσμάς, εκδ. Καστανιώτη) του Ντάνιελ Κέλμαν

Ο Ντάνιελ Κέλμαν, ένας από τους σπουδαιότερους γερμανόφωνους συγγραφείς μεταχειρίζεται συχνά ιστορικά υποκείμενα ως πρόσωπα μυθοπλασίας. Από τον Αλεξάντερ φον Χούμπολτ στο πρώτο του βιβλίο (Η μέτρηση του κόσμου) μέχρι τον Τυλ Ούλενσπιγκελ στο τελευταίο του (Τυλ ο Σαλτιμπάγκος), ο Κέλμαν έχει καθιερώσει πλέον ένα ιδιαίτερο στυλ ιστορικής μυθοπλασίας. Στο Ασπρόμαυρο εστιάζει στον σκηνοθέτη Γκ. Β. Παμπστ, τον άνθρωπο που ανέδειξε την Γκρέτα Γκάρμπο και έμεινε γνωστός ως «κόκκινος Παμπστ» λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων. Εμπλέκοντας υπαρκτά πρόσωπα του χώρου με φανταστικούς ήρωες, και κάποια πραγματικά γεγονότα με πολλά μυθοπλαστικά, ο Κέλμαν παραδίδει μια πραγματεία για τη σχέση της τέχνης με την εξουσία και τον κίνδυνο διάβρωσης της ακεραιότητας ενός δημιουργού.

Υπό το φόβο της ναζιστικής κτηνωδίας, ο κορυφαίος σκηνοθέτης της δημοκρατίας της Βαϊμάρης καταφεύγει στο Χόλιγουντ, τη στιγμή που ο Χίτλερ αναλαμβάνει την εξουσία. Σε ένα ταξίδι πίσω στην Αυστρία, ο Παμπστ εμπλέκεται άθελά του με το καθεστώς και έρχεται αντιμέτωπος με τις απαιτήσεις του Υπουργού Προπαγάνδας του Τρίτου Ράιχ, Τζόζεφ Γκέμπελς. Ανάμεσα στις πιέσεις της προπαγάνδας και την ανάγκη για δημιουργία, ο Παμπστ δέχεται σταδιακά κάποιους συμβιβασμούς και έτσι η καλλιτεχνική και ηθική ακεραιότητα του δημιουργού διακυβεύεται σοβαρά.

Σαμψών και Ναντιέζντα (μτφρ. Σταυρούλα Αργυροπούλου, εκδ. Καστανιώτη) του Αντρέι Κουρκόφ

Ο σημαντικότερος σύγχρονος συγγραφέας της Ουκρανίας, επανέρχεται μετά το τελευταίο του βιβλίο, τις Γκρίζες Μέλισσες (μτφρ. Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης), με ένα νέο μυθιστόρημα, που εγκαινιάζει μια νέα μυθιστορηματική σειρά με τίτλο «Μυστήρια του Κιέβου». Στον πρώτο τίτλο της σειράς ο Ουκρανός συγγραφέας που γράφει στη ρωσική γλώσσα υπογράφει ένα μυθιστόρημα γεμάτο σασπένς, με φόντο την ταραχώδη περίοδο μετά την Οκτωβριανή επανάσταση. Η πολιτική αλληγορία συναντά το μαύρο χιούμορ και οι ιστορικές πληροφορίες το παράλογο και τον μαγικό ρεαλισμό.

Βρισκόμαστε στο Κίεβο, την άνοιξη του 1919, εν μέσω πολιτικής αναταραχής, όταν οι μπολσεβίκοι έχουν ανέλθει στην εξουσία προσωρινά, καθώς τα επόμενα δύο χρόνια τα ηνία της εξουσίας θα αλλάξουν χέρια δεκαέξι φορές. Σε ένα πογκρόμ των Κοζάκων, δολοφονείται ο πατέρας του νεαρού Σαμψών Κολέτσκο, ο οποίος χάνει στην ίδια μάχη το δεξί του αυτί. Ορφανός πια, ο Σαμψών πρέπει να αναζητήσει δουλειά και βρίσκεται σχεδόν τυχαία να υπηρετεί στη νεοσύστατη σοβιετική Πολιτοφυλακή του Κιέβου ως ντετέκτιβ. Βοηθός του, η γοητευτική και δυναμική στατιστικολόγος Ναντιέζντα. Η πρώτη του υπόθεση είναι πολύ περίεργη, καθώς πρέπει να ερευνήσει έναν διπλό φόνο. Μοναδικά στοιχεία ένα μακρύ κόκαλο από ασήμι, ένα απολύτως ασυνήθιστο κοστούμι ραμμένο από αγγλικό ύφασμα και το κομμένο αυτί του, που παρακολουθεί και του μεταδίδει ανελλιπώς τα πάντα.

Οι υπάλληλοι (μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης, εκδ. Ίκαρος) της Όλγα Ράουν

Βρισκόμαστε στον 22ο αιώνα, στο διαστημικό σκάφος «Πλοίο Έξι Χιλιάδες», του οποίου το πλήρωμα αποτελείται από ανθρώπους και ανθρωποειδή. Σκοπός τους, καθώς το σκάφος βρίσκεται σε τροχιά πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη «Νέα Ανακάλυψη», να συγκεντρώσουν μια σειρά από εξωγήινα αντικείμενα που καταφτάνουν από αυτόν τον πλανήτη. Τα μέλη του πληρώματος έχουν την υποχρέωση να τα φροντίσουν, να τα παρατηρήσουν και να υποβάλλουν αναφορές σχετικά με αυτά. Μέσα από μια αποσπασματική αφήγηση που χωρίζεται στις μαρτυρίες των υπαλλήλων, έτσι όπως τις συγκεντρώνει μια ανώνυμη επιτροπή, αποκαλύπτονται κρυφές πτυχές της αλληλεπίδρασης του πληρώματος με τα αντικείμενα. Φαίνεται ότι η καθημερινότητα και τα συναισθήματα του πληρώματος έχει επηρεαστεί με τόσους απρόβλεπτους τρόπους, που οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ «γεννημένων» και «δημιουργημένων» αρχίζουν να απαλείφονται.

Με αυτό το βιβλίο που βρέθηκε στη βραχεία λίστα του Διεθνούς Βραβείου Μπούκερ, μεταξύ άλλων διακρίσεων, συστήνεται στα ελληνικά η Δανή συγγραφέας και επιμελήτρια Όλγα Ράουν. Οι Υπάλληλοι γράφτηκαν «κατά παραγγελία», αφού μια Δανή καλλιτέχνιδα ζήτησε από τη συγγραφέα μια σύντομη ιστορία για να συνοδεύει την καλλιτεχνική της εγκατάσταση με τίτλο «Consumed Future Spewed Up as Present». Με έμπνευση τα αντικείμενα της εγκατάστασης η Ράουν έγραψε το κείμενο που σύντομα εξελίχθηκε σε ολοκληρωμένη νουβέλα. Στα χέρια μας, τώρα, κρατάμε μια αλληγορία για το σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον, την αποθέωση της παραγωγικότητας, αλλά, κυρίως, μια διερεύνηση της ανθρωπινότητας.

Ο κηπουρός και ο θάνατος (μτφρ. Αλεξάνδρα Ιωαννίδου, εκδ. Ίκαρος) του Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ

Ο Γκεόργκι Γκοσποντίνοφ είναι από τους πολύ σημαντικούς συγγραφείς που είχαμε την τύχη, εξαιτίας των εκδόσεων Ίκαρος και της μεταφράστριας Αλεξάνδρας Ιωαννίδου να γνωρίζουμε πριν από τη διεθνή του αναγνώριση. Οι στενές του σχέσεις με την Ελλάδα και η επαφή με το κοινό τον καθιστά έναν από τους πιο αγαπημένους Βαλκάνιους συγγραφείς σήμερα. Τέσσερα χρόνια μετά το Χρονοκαταφύγιο που απέσπασε το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ για το 2023, ο Βούλγαρος συγγραφέας υπογράφει μια από τις πιο προσωπικές του ιστορίες, γεμάτη από τις χαρακτηριστικές βινιέτες του, πλούσιο σε τρυφερή μελαγχολία που αγγίζει τον πυρήνα του αισθήματος χωρίς να γίνεται ποτέ μελό.

Ο πατέρας του αφηγητή βρίσκεται σε τελικό στάδιο καρκίνου του πνεύμονα και νοσηλεύεται. Ο γιος του κάθεται δίπλα του και καταγράφει αναμνήσεις και παρατηρήσεις από το παρελθόν, από καθημερινές στιγμές που μοιράστηκαν, κατασκευάζει σε αποσπάσματα τη ζωή του πατέρα του όπως τη θυμάται. Ταυτόχρονα, η αρρώστια, η νοσηλεία, οι σκέψεις για το άρρωστο σώμα και τη θνητότητα παρεισφρέουν στην καταγραφή. Ο θάνατος δεν είναι η κατάληξη, αλλά είναι μέρος της διαδικασίας, του κύκλου της συνέχειας. Εξάλλου, ο αφηγητής μας προειδοποιεί από την αρχή «Ο πατέρας μου ήταν κηπουρός. Τώρα είναι κήπος». Μια πραγματεία για την ταυτότητα, την πατρική κληρονομιά και το πένθος από έναν αριστοτεχνικό δημιουργό.

Οι αμαρτωλοί στάζουν αίμα (μτφρ. Σέργιος Τρεχλής, εκδ. Gutenberg) του Σ. Α. Κόσμπι

Στην ήσυχη Κομητεία του Χάροντα στη Βιρτζίνια, ο Τάιτους Κράουν, ο πρώτος μαύρος σερίφης στην περιοχή και πρώην πράκτορας του FBI λαμβάνει μια επείγουσα κλήση. Στο Λύκειο Τζέφερσον Ντέιβις υπάρχει ένας ελεύθερος σκοπευτής. Μοναδικό θύμα των πυροβολισμών είναι ένας πολύ αγαπητός λευκός καθηγητής, ενώ ο δράστης, ένας μαύρος νεαρός, σκοτώνεται κατά τη σύλληψή το από το όπλο ενός αστυνομικού. Καθώς ο Τάιτους ερευνά την υπόθεση αποκαλύπτει μια σειρά φρικτών δολοφονιών με θύματα παιδιά. Ψάχνοντας τον άγνωστο ακόμα εμπλεκόμενο δολοφόνο, ο Τάιτους βρίσκει τον εαυτό του ανάμεσα στις απαιτήσεις της κοινότητάς του και την εσωτερική του πάλη.

Ο βραβευμένος συγγραφέας που μάθαμε με το μυθιστόρημα που τον καθιέρωσε στις ΗΠΑ, το Δάκρυα από ξυράφι (μτφρ. Κίκα Κραμβουσάνου, εκδ. Gutenberg), επανέρχεται με ένα καυστικό θρίλερ, με στοιχεία southern noir στο οποίο εξετάζει τη διασταύρωση της φυλής με τη θρησκεία, την εξουσία και τον ρατσισμό. Ο Στίβεν Κινγκ, στην κριτική του στους New York Times το χαρακτήρισε «συναρπαστικό θρίλερ με ακατάπαυστη δράση».

Πένα, πενάκι, δηλητήριο – Σπουδή στο πράσινο (μτφρ. Ευαγγελία Κουλιζάκη, εκδ. Στερέωμα) του Όσκαρ Γουάιλντ

Ανάμεσα σε βιβλία καθαρής μυθοπλασίας, υπάρχει χώρος για ένα μη μυθοπλαστικό βιογραφικό δοκίμιο του Γουάιλντ, που όμως διαβάζεται σαν μια μυθοπλαστική περίληψη μιας ζωής. Μετά την επιτυχία των διάσημων θεατρικών του, ο Γουάιλντ διένυσε μια περίοδο που γράφει συναρπαστικά δοκίμια για την τέχνη και την αισθητική. Μέρος αυτής είναι το Πένα, Πενάκι, δηλητήριο, η βιογραφική εξιστόρηση της ζωής του Άγγλου δανδή Thomas Griffiths Wainewright, ο οποίος ήταν ζωγράφος, δοκιμιογράφος, κριτικός λογοτεχνίας και διάσημος εγκληματίας. Συγκεκριμένα, ήταν ύποπτος για τις κατά συρροή δηλητηριάσεις πολλών ανθρώπων.

Ο Γουάιλντ δεν καταδικάζει τις πράξεις του Wainewright, ούτε καταγράφει απλώς τη ζωή του, αλλά χειρίζεται τα εγκλήματά του ως ένα πεδίο μελέτης του αισθητικού ταπεραμέντου που έχει φτάσει στα άκρα. Συνυφαίνοντας το ψυχολογικό πορτρέτο του διάσημου δανδή δολοφόνου με την κριτική τέχνης, ο Γουάιλντ εξετάζει για πρώτη φορά την συνύπαρξη της ομορφιάς και ιδιοφυΐας με το έγκλημα και την ανηθικότητα, προαγγέλλοντας το κορυφαίο του έργο, Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι. Όπως διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο, ο Γουάιλντ αναδεικνύει τον Wainewright «σε μαύρο άγγελο της γοτθικής μυθιστορίας – εξεγερμένο ρομαντικό, μελαγχολικό δήμιο και περιούσιο θύμα μιας οριστικής απομάγευσης του κόσμου».

Μια προειδοποίηση για τους περίεργους και άλλες ιστορίες φαντασμάτων (μτφρ. Χρυσόστομος Τσαπραΐλης, εκδ. Μεταίχμιο) του Μ.Ρ.Τζέιμς

Η νέα ενδιαφέρουσα σειρά τρόμου του Μεταιχμίου με τίτλο «Tenebrae» σε επιμέλεια του Χρυσόστομου Τσαπραΐλη κλείνει αυτόν τον μήνα έναν χρόνο ζωής, στον οποίο έχουμε μάθει λιγότερο γνωστούς στη χώρα μας συγγραφείς ή βιβλία που δεν είχαν μεταφραστεί έως τώρα. Μετά την έκδοση των διηγημάτων και την επανέκδοση του διασημότερου μυθιστορήματος της Σίρλεϊ Τζάκσον και τη συλλογή «παράξενων ιστοριών» του Άρθουρ Μάκεν, το τέταρτο βιβλίο της σειράς συστήνει ολοκληρωμένα τον πρωτοπόρο των ιστοριών φαντασμάτων, Μ.Ρ. Τζέιμς. Η ανθολογία, που περιλαμβάνει έναν κατατοπιστικό πρόλογο του Δημήτρη Λογοθέτη, είναι η πρώτη συνολική παρουσίαση του έργου του Τζέιμς στα ελληνικά.

Ο Τζέιμς, ο μετρ της αγγλικής ιστορίας τρόμου θεωρείται από τους πρωτοπόρους του λαογραφικού τρόμου. Έχοντας εργαστεί επί χρόνια ως μεσαιωνολόγος, καταλογογράφος αρχαίων χειρογράφων και βιβλικών απόκρυφων ανέπτυξε ένα ύφος που ενσωματώνει το αρχαιοδιφικό ενδιαφέρον. Οι ήρωές του, συνήθως ιστορικοί, αρχαιολόγοι και ερευνητές, παρασυρμένοι από την περιέργειά τους, αναμετρώνται με αρχαία πνεύματα και δαίμονες. Τα τέρατα που συναντάνε, ωστόσο, δεν είναι καθόλου εκλεπτυσμένα και ρομαντικά, αλλά αποκρουστικά και δαιμονικά. Μπορεί να έχει συγγράψει μόνο τέσσερες γνωστές συλλογές, αλλά ο Τζέιμς είναι από τους αδιαμφισβήτητους μετρ του είδους, ο οποίος ενέπνευσε πολλούς συνεχιστές του, από τον Λάβκραφτ έως τον Κινγκ.

^＊Η ΦΑΝΗ ΧΑΤΖΗ είναι δημοσιογράφος και μεταφράστρια, απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Αγγλικών και Αμερικανικών Σπουδών.