Η Τουρκία, με ετήσια παραγωγή 115.000 τόνων, είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής μελιού στον κόσμο μετά την Κίνα και ακολουθούμενη από την Αιθιοπία, το Ιράν και την Ινδία.
Ο τουρκικός τομέας του μελιού έχει ετήσιο όγκο περίπου 270 εκατ. ευρώ σύμφωνα με εκτιμήσεις, με τη Γερμανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς μελιού από την Τουρκία.
Ωστόσο όπως αναφέρει η Deutsche Welle σε σχετικό της άρθρο, ο μελισσοπαραγωγικός τομέας αντιμετωπίζει κρίση εξαιτίας του παραποιημένου τουρκικού μελιού, αν και η πραγματική έκταση της παραγωγής νοθευμένου μελιού στη χώρα παραμένει ασαφής.
Η αστυνομία έχει κατασχέσει αρκετούς τόνους νοθευμένου προϊόντος τους τελευταίους μήνες συνολικής αξίας περίπου 25 εκατομμυρίων ευρώ.
Σε μια έφοδο στην πρωτεύουσα Άγκυρα τον Σεπτέμβριο του 2024 βρέθηκαν 8.150 τόνοι γλυκόζης, φρουκτόζης και ζάχαρης, μαζί με 100.000 ετικέτες για διάφορες μάρκες μελιού.
Η Αγκυρα το κέντρο
Το μέλι συχνά νοθεύεται με σιρόπι ζάχαρης. Αλλά αν ένα προϊόν περιέχει τεχνητές γεύσεις, χρώματα, γλυκαντικά, γλυκόζη, σιρόπι καλαμποκιού ή τεχνητή κηρήθρα, δεν μπορεί να πωλείται νόμιμα ως μέλι, ειδάλλως μπορεί να καταγγελθεί ως νοθευμένο μέλι – το οποίο αποτελεί παραβίαση των νόμων περί επισήμανσης.
Κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2024, το τουρκικό υπουργείο Γεωργίας δημοσίευσε καταλόγους που ανέφεραν ότι 43 παραγωγοί στην Τουρκία είχαν νοθευμένο μέλι.
Η Άγκυρα θεωρείται το κέντρο αυτής της βιομηχανίας- η πλειονότητα των παραγωγικών εγκαταστάσεων βρίσκεται εκεί. Το υπουργείο αναφέρει ότι δύο από τους παραγωγούς διανέμουν τα προϊόντα τους μέσω μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ.
«Το πρόβλημα είναι η έλλειψη κανονισμών»
Ο κλάδος έχει θορυβηθεί. Οι μελισσοπαραγωγοί φοβούνται ότι η φήμη της Τουρκίας στη διεθνή αγορά θα υποστεί σημαντική ζημιά, αν δεν έχει ήδη. Ζητούν κρατική παρέμβαση, αυστηρότερους κανονισμούς και αποτρεπτικές ποινές για τους παραγωγούς παραποιημένου μελιού.
Ο Ζιγιά Σαχίν, πρόεδρος της Τουρκικής Ένωσης Μελισσοκόμων, θεωρεί υπεύθυνο το Υπουργείο Γεωργίας. Θέλει να δει περισσότερους ελέγχους και υψηλότερες ποινές.
«Το πρόβλημα είναι η έλλειψη κανονισμών. Οι μελισσοκόμοι μας είναι θυμωμένοι και ρωτούν γιατί δεν κάνουμε κάτι για να το σταματήσουμε. Αλλά δεν έχουμε καμία αρμοδιότητα να επιθεωρούμε», δήλωσε ο Σαχίν στην DW. «Δεν μου επιτρέπεται καν να ρωτήσω τους πωλητές του δρόμου αν το μέλι τους είναι αληθινό ή όχι».
«Όπως και σε άλλα μέρη του κόσμου, έτσι και στην Τουρκία υπάρχει παραποιημένο μέλι. Δεν μπορούμε να το αρνηθούμε αυτό. Αλλά δεν θέλουμε η Τουρκία να γίνει γνωστή ως ο παράδεισος του νοθευμένου μελιού. Δεν θα το δεχτούμε αυτό».
«Νοθευμένο μέλι υπάρχει και στην Κίνα και στην Ευρώπη», δήλωσε ο Καν Σέζεν, διευθύνων σύμβουλος της Anavarza Bal, μιας από τους κορυφαίους παραγωγούς μελιού της χώρας. «Θα ήταν άδικο να ισχυριστούμε ότι αυτό επηρεάζει μόνο την Τουρκία. Τούτου λεχθέντος, οι Τούρκοι είναι ιδιαίτερα εφευρετικοί σε τέτοια θέματα».
Οι κατασκευαστές παραποιημένου μελιού παρακολουθούν πότε οι κρατικές αρχές διατάσσουν ελέγχους, δήλωσε ο Σέζεν, και στη συνέχεια μειώνουν την παραγωγή τους στοχευμένα.
Το νοθευμένο μέλι κοστίζει μόνο το 1/5 του πραγματικού
«Μπορείτε να βρείτε αυτά τα προϊόντα σε κάθε σούπερ μάρκετ. Οι αποκαλύψεις πρέπει να συνεχιστούν – όπως οι λίστες που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο. Ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει αυτά τα νοθευμένα προϊόντα», δήλωσε ο Σέζεν.
Ένας σημαντικός λόγος για την αύξηση των απομιμήσεων μελιού είναι η οικονομική κατάσταση της Τουρκίας. Το νοθευμένο μέλι κοστίζει μόνο το ένα πέμπτο του πραγματικού, καθώς πωλείται στην Τουρκία για περίπου 1,60 ευρώ ανά κιλό.
Η τιμή για το πραγματικό μέλι μπορεί να φτάσει τα 8 ευρώ το κιλό.
Το νοθευμένο προϊόν είναι πιο προσιτό για πολλούς καταναλωτές – ένα σημαντικό στοιχείο σε περιόδους υψηλού πληθωρισμού που ταλανίζουν τη γειτονική χώρα.
Τεράστια ροή νοθευμένου μελιού στην Ε.Ε
Οσον αφορά τις εξαγωγές, οι ειδικοί λένε ότι οι τελωνειακοί έλεγχοι δεν επαρκούν για τον εντοπισμό του παραποιημένου μελιού, πράγμα που σημαίνει ότι το νοθευμένο τουρκικό μέλι ενδέχεται ήδη να βρίσκεται σε σούπερ μάρκετ του εξωτερικού.
«Μπορεί το παραποιημένο μέλι να εξάγεται πρώτα παράνομα σε αραβικές χώρες και στη συνέχεια να αποστέλλεται σε άλλα μέρη του κόσμου», δήλωσε ο Σαχίν.
Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι το παραποιημένο μέλι έχει βρει το δρόμο του προς την Ευρώπη. Τον Ιανουάριο του 2024, οι γαλλικές αρχές κατάσχεσαν 13 τόνους μελιού με προσθήκη Viagra, γνωστό και ως «στυτικό μέλι». Σύμφωνα με επίσημες αναφορές, προερχόταν από παράνομες αλυσίδες εφοδιασμού στην Τουρκία, την Τυνησία και την Ταϊλάνδη.
Η σοβαρότητα του προβλήματος καταδεικνύεται από στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης.
Το 2023, η υπηρεσία αποκάλυψε τεράστιες παραβάσεις που αφορούσαν μέλι που εισήχθη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σχεδόν τα μισά, ήτοι το 46%, των δειγμάτων που εξέτασε ήταν νοθευμένα.
Από 15 δείγματα μελιού από την Τουρκία, τα 14 ήταν νοθευμένα.
