Αυστηρά μηνύματα προς τη Λιβύη και την Αίγυπτο για το μεταναστευτικό, αλλά και σαφείς αιχμές προς το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, απηύθυνε ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης από τις Βρυξέλλες, μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής, επαναφέροντας στο προσκήνιο την ελληνική αντίθεση στο παράνομο και ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Ο κ. Μητσοτάκης άφησε αιχμές για χαμένες ευκαιρίες οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών στο παρελθόν από «κάποιους, οι οποίοι άσκησαν καθήκοντα και είχαν αυτές τις αρμοδιότητες».
Ο Πρωθυπουργός εστίασε ιδιαίτερα στη νέα μεταναστευτική διαδρομή από την Ανατολική Λιβύη προς την Κρήτη, επισημαίνοντας ότι ένα σημαντικό ποσοστό όσων τη χρησιμοποιούν είναι Αιγύπτιοι πολίτες, οι οποίοι –καθώς προέρχονται από ασφαλή χώρα– «θα έπρεπε να επιστρέφονται αμέσως στην Αίγυπτο». Το μήνυμα αυτό, όπως τόνισε, θα μεταφερθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο προς το Κάιρο, στο πλαίσιο διαμόρφωσης κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής επιστροφών για όσους δεν δικαιούνται άσυλο.
Δεν αποδεχόμαστε τετελεσμένα
Πιο ειδικά, σε ερώτηση σχετικά με το τι αποτέλεσμα θα έχει η αναφορά για τη Λιβύη στα συμπεράσματα του Συμβούλιο, δεδομένου ότι Λιβύη και Τουρκία θέλουν να κάνουν έρευνες στην περιοχήμ ο πρωθυπουργός απάντησε ότι αυτό έγινε κατόπιν αιτήματος της Ελλάδας και η ΕΕ χαρακτηρίζει, όπως είχε κάνει και στο παρελθόν, ανυπόστατο και παράνομο.
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη «αυτό είναι σημαντικό καθώς γίνεται σε αυτήν τη συγκυρία, για να στείλουμε ξεκάθαρα ένα μήνυμα προς την Λιβύη, ότι δεν αποδεχόμαστε, όχι ως Ελλάδα –ως Ευρώπη– κανένα τέτοιο τετελεσμένο».
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην κριτική που δέχεται η κυβέρνηση «ως αρκετά επιδερμική και ανυπόστατη–όταν μια χώρα ασκεί τα κυριολεκτικά της δικαιώματα στο πεδίο, όπως έκανε η Ελλάδα –όχι στη θεωρία, στο πεδίο– ουσιαστικά προκηρύσσοντας οικόπεδα και δίνοντας άδειες εξόρυξης νοτίως της Κρήτης, είναι λογικό ενδεχομένως να υπάρχουν και κάποιες αντιδράσεις».
«Σέβονται τη μέση γραμμή αλλά και πάλι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα»
«Όμως, χωρίς να έχω ακόμα δει σε μεγάλη λεπτομέρεια αυτό το οποίο ανακοινώθηκε, εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι τα οικόπεδα τα οποία προκηρύχθηκαν σέβονται τη μέση γραμμή. Και αυτό νομίζω ότι είναι μια θετική εξέλιξη» είπε και πρόσθεσε:
«Και σε κάθε περίπτωση, η πρόσκληση προς τη Λιβύη, προς όποια αρχή της Λιβύης –εν πάση περιπτώσει, είναι σε θέση να διεξάγει μια τέτοια διαπραγμάτευση (αμφιβάλλω αν αυτό μπορεί να γίνει όσο δεν αποκτήσει η Λιβύη μια ενιαία κυβέρνηση)– να οριοθετήσουμε θαλάσσιες ζώνες με τη Λιβύη, εξακολουθεί να ισχύει στο ακέραιο».
«Κάποιοι δεν έκαναν αυτό που έπρεπε»
Ο Πρωθυπουργός συνεχίζοντας με τη Λιβύη καταλόγισε ευθύνες, χωρίς να κατονομάσει σε όσους είχαν την ευκαιρία να προβούν σε συμφωνία οριοθέτησης και δεν το έκαναν.
«Είχε στο παρελθόν η χώρα μας ευκαιρία να κάνει μια τέτοια οριοθέτηση. Δεν την έκανε. Ας το θυμούνται αυτό κάποιοι, οι οποίοι άσκησαν καθήκοντα και είχαν αυτές τις αρμοδιότητες στο παρελθόν. Αντίθετα, εμείς είμαστε αυτοί που οριοθετήσαμε Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και υφαλοκρηπίδα με την Αίγυπτο και με την Ιταλία – και που ασκούμε στο πεδίο τα κυριαρχικά μας δικαιώματα».
Καρότο και Μαστίγιο
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στη άτυπη συνάντηση των χωρών που έχουν τις ίδιες απόψεις για το μεταναστευτικό, αλλά και στην ίδια τη Σύνοδο Κορυφής όπου ενημέρωσε μαζί με την Μελόνι για τη σημαντική αύξηση των ροών και την καινούργια οδό, η οποία φαίνεται να ανοίγει μεταξύ Ανατολικής Λιβύης και Κρήτης.
Χαρακτήρισε θετικό το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε τον κίνδυνο από την παγίωση αυτής της κατάστασης και φαίνεται να είναι διατεθειμένη να πάρει μέτρα.
Είπε ακόμη ότι στις αρχές Ιουλίου θα επισκεφθεί τη Λιβύη ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών και λίγο μετά ο αρμόδιος Επίτροπος Μετανάστευσης, μαζί με τους ομολόγους του από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Μάλτα.
«Θα πάει και στην Ανατολική και στη Δυτική Λιβύη, προκειμένου να μεταφέρει το μήνυμα ότι αυτή η πρακτική δεν μπορεί να συνεχίζεται, και να φροντίσει να κάνει ό,τι περνάει από το χέρι του για να εξασφαλίσει –θα έλεγα– τη συνεννόηση των λιβυκών αρχών, ώστε να υπάρχει μια πολύ καλύτερη επιτήρηση των θαλασσίων συνόρων της Λιβύης.
Ταυτόχρονα, όπως ξέρετε, η Ελλάδα έχει κινηθεί αυτοτελώς, έχοντας στείλει κάποια πλοία έξω από τα χωρικά ύδατα της Λιβύης, με σκοπό να μπορούμε να έχουμε μια καλύτερη εικόνα του τι γίνεται στο πεδίο. Και όποτε εντοπίζονται πλοιάρια ή βάρκες, να επιχειρούμε τουλάχιστον να ερχόμαστε σε μια επικοινωνία με τις λιβυκές αρχές, έτσι ώστε αυτές να αναχαιτίζονται –εντός εισαγωγικών– από τις ίδιες τις λιβυκές αρχές εντός των χωρικών υδάτων της Λιβύης και να επιστρέφουν πίσω στη Λιβύη.
Θα χρησιμοποιήσουμε λοιπόν όλα τα μέτρα τα οποία έχουμε στη διάθεσή μας –θα έλεγα, ως Ελλάδα αλλά και ως Ευρώπη– και «καρότο και μαστίγιο», για να το πω λίγο πιο λαϊκά– προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι αυτή η καινούργια οδός δεν θα παγιωθεί» ανέφερε ο κ. Μητσοτάκης.
Μήνυμα προς Αίγυπτο: Πολίτες της χώρας οι περισσότεροι μετανάστες
Ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης συνέχισε λ΄έγοντας πως ένα σημαντικό κομμάτι αυτών οι οποίοι χρησιμοποιούν αυτή την οδό (Λιβύη) είναι Αιγύπτιοι πολίτες.
«Αυτοί θα έπρεπε να επιστρέφονται αμέσως στην Αίγυπτο και αυτό πρέπει να είναι μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική. Και νομίζω ότι θα μεταφερθεί το μήνυμα και προς την Αίγυπτο, να δέχεται επιστροφές πολιτών της, οι οποίοι καταλήγουν τελικά στην Ευρώπη χωρίς να δικαιούνται άσυλο, καθώς η Αίγυπτος θεωρείται ασφαλής χώρα».
«Εξετάζουμε κατά πόσο είναι χρήσιμο το SAFE για την ευρωπαϊκή άμυνα»
Σχετικά με την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, τις αμυντικές δαπάνες και το ενδεχόμενο δημιουργίας ευρωπαϊκού εργαλείου χρηματοδότησης ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την ελπίδα πως θα δημιουργηθεί αυτο το εργαλείο και θεώρησε θετικό ότι χώρες οι οποίες στο παρελθόν εντασσόντουσαν στην κατηγορία των φειδωλών, όπως η Δανία και η Φινλανδία, αναγνωρίζουν την ανάγκη να υπάρξουν περισσότερες δαπάνες στην άμυνα και συμφωνούν με την άποψη ότι αυτές οι δαπάνες ενδεχομένως να πρέπει να χρηματοδοτηθούν και από κάποιο ευρωπαϊκό εργαλείο.
Επανέλαβε ότι η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που επέμεναν στην σχετική χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων, έτσι ώστε να μπορούν πρόσθετες δαπάνες για την άμυνα να μην συνυπολογίζονται στους κανόνες του υπερβολικού ελλείμματος και όπως είπε είναι κάτι το οποίο η κυβέρνησή του πέτυχε.
«Εξ ου και η χώρα μας έχει ήδη ενεργοποιήσει την εθνική ρήτρα διαφυγής» είπε και εξέφρασε όπως είχε κάνει και νωρίτερα, τον προβληματισμό του για το SAFE, λέγοντας πως είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο.
Περί τρίτων χωρών στην ευρωπαϊκή άμυνα
«Εξετάζουμε κατά το πόσο μπορεί να είναι χρήσιμο στη χώρα μας. Θυμίζω ότι το SAFE είναι ένα εργαλείο, το οποίο ενθαρρύνει κοινές προμήθειες μεταξύ ευρωπαϊκών χωρών και νομίζω ότι είναι κάτι το οποίο ενδεχομένως να μπορέσουμε να το αξιοποιήσουμε. Αναμένουμε τις τελικές προτάσεις του Υπουργείου Εθνικής ’Αμυνας» είπε.
Τέλος αναφέρθηκε και στη συζήτηση για τη συμμετοχή για το ποιες τρίτες χώρες ενδεχομένως να μπορούν ή να μην μπορούν να έχουν πρόσβαση σε αυτά τα εργαλεία.
«Αν δείτε τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως είχαν δημοσιευθεί το πρωί, όπως τα παραλάβαμε και όπως είναι τώρα, θα διαπιστώσετε ότι έγινε μία αλλαγή στα συμπεράσματα. Μία και μόνη. Και αυτή η αλλαγή είναι πολύ σημαντική για την Ελλάδα, διότι λέει ξεκάθαρα, ότι η συνεργασία με τρίτες χώρες νοείται υπό την προϋπόθεση ότι είναι ομονοούσες, αλλά και μια πολύ σημαντική παράμετρο, την οποία προσθέσαμε, ότι συμμερίζονται αυτές οι χώρες τους στόχους της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι μία ακόμα κατοχύρωση, θα έλεγα, στο θεσμικό μας το οπλοστάσιο πια σε επίπεδο αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ότι χώρες οι οποίες θέλουν να συμμετέχουν σε αυτά τα χρηματοδοτικά εργαλεία δεν μπορούν να έχουν, παραδείγματος χάριν, μια πολύ χαμηλή συμμόρφωση με την κοινή εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης» κατέληξε ο πρωθυπουργός.
