Δευτέρα, 28 Ιουλίου, 2025
spot_img

Top 5 ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Τι διαβάζουμε τώρα; 15 βιβλία ελληνικής πεζογραφίας που επανεκδόθηκαν πρόσφατα

spot_img

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα.

Γράφει ο Κώστας Αγοραστός

Δεκαπέντε βιβλία ελληνικής πεζογραφίας, πρόσφατα και παλιότερα, που εκδόθηκαν το προηγούμενο διάστημα, φέρνουν ξανά στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, αλλά και στο κομοδίνο μας, σημαντικά βιβλία καταξιωμένων Ελλήνων συγγραφέων αλλά και ορισμένα βιβλία σύγχρονων πεζογράφων που έχουν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, ξεχωρίσει. Ξεκινάμε από τους νεότερους.

Λένα Κιτσοπούλου, Νυχτερίδες (εκδ. Μεταίχμιο)

Ήταν άνοιξη του 2006 όταν κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή διηγημάτων της ήδη καταξιωμένης ηθοποιού Λένας Κιτσοπούλου. Δύο χρόνια μετά τον θρίαμβο των Ολυμπιακών αγώνων κι ενώ τα μαθήματα δημιουργικής γραφής κυριαρχούσαν σε εκδοτικούς οίκους, μεγάλα βιβλιοπωλεία και κατ’ οίκον συναθροίσεις, η Κιτσοπούλου συστήνεται και ως συγγραφέας με 12 σκοτεινά διηγήματα. Ελληνική επαρχία και ήρωες λοξοί, βγαλμένοι από το κόσμο του Σωτήρη Δημητρίου.

Οι αναγνώστες βρήκαν μια γνήσια και αυθεντική φωνή συνεχίζοντας να παρακολουθούν το κάθε νέο της βήμα, η κριτική τη βράβευσε με το «Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα» του περιοδικού Διαβάζω, ενώ πολλοί ήταν αυτοί που δεν μπόρεσαν να της συγχωρήσουν το ότι ήταν εξίσου καλή στην πεζογραφία, όσο με το θέατρο (σκηνοθεσία, κείμενα, ερμηνεία), τα εικαστικά (έχει εκθέσει έργα της) ή ακόμη και το τραγούδι (συμμετέχει σε κομπανίες και ερμηνεύει κατά κύριο λόγο λαϊκά και ρεμπέτικα).

metaixmio kitsopoulou nyxterides 

Σήμερα: Ξαναδιαβάζοντας τα διηγήματα σήμερα, παρατηρούμε ότι έχουν διατηρήσει την αρχική τους δυναμική. Η γλώσσα της αφήγησης, η δομή τους και πολλά από τα επιμέρους στοιχεία τους, συνδέονται με αρχετυπικά σχήματα. Η Κιτσοπούλου και εδώ, στην πεζογραφία, έφτασε στον βυθό και έβγαλε μαργαριτάρια. 

Νίκος Αδάμ Βουδούρης, Ο βυθός είναι δίπλα (εκδ. Πατάκη)

Διηγήματα κρυπτικά, ψυχαναλυτικά όπου στο κέντρο τους βρίσκουμε ένα ναυάγιο. Ήρωες τσακισμένοι, προδομένοι, ανήμποροι να πάρουν τον έλεγχο της ζωής τους. Κάθονται σε μια άκρη, και με εστέτ ανωτερότητα, παρατηρούν την πτώση τους. Η πρώτη συλλογή διηγημάτων του Νίκου Αδάμ Βουδούρη οριοθετεί περιοχές της πεζογραφίας που θα αναπτύξει και στα επόμενα βιβλία του.

patakis voudouris o vythos einai dipla  

Σήμερα: Ξαναδιαβάζοντας τα διηγήματα σήμερα δεν μπορεί παρά να διακρίνουμε το μαύρο σύννεφο της θλίψης που επικαλύπτει όλες τις ιστορίες, καθώς και έναν ταλαντούχο συγγραφέα, με ευρηματική χρήση των συμβολισμών και του υπαινιγμού. Η γλώσσα των διηγημάτων ακολουθεί την συναισθηματική τους φόρτιση («Σφαγεία») και δεν αποφεύγει τον ακκισμό («Το λουτρικό»).

Τεύκρος Μιχαηλίδης, Πυθαγόρεια εγκλήματα (εκδ. Ψυχογιός)

Το μυθιστόρημα του Μιχαηλίδη εκτυλίσσεται στην Αθήνα το 1929. Ο Στέφανος Κανταρτζής και ο Μιχαήλ Ιγερινός είναι μαθηματικοί και επιστήθιοι φίλοι για 30 χρόνια. Όταν ο Κανταρτζής βρίσκεται νεκρός στο δωμάτιό του, ο Ιγερινός θα βυθιστεί σε μια δίνη αναμνήσεων: στην πρώτη τους συνάντηση, σ’ ένα μαθηματικό συνέδριο το 1900, στις παρέες τους με την αβάν γκαρντ της παρισινής διανόησης, στις περιπλανήσεις τους στο Παρίσι της Μπελ Επόκ, στους Βαλκανικούς Πολέμους, στο Διχασμό, στη Μικρασιατική Καταστροφή. Θυμάται τις θυελλώδεις μαθηματικές τους διαφωνίες, τους έρωτες τους, τις πολεμικές τους περιπέτειες, ενώ μόνο ένα ερώτημα μπορεί να τον επαναφέρει στο παρόν: Ποιος σκότωσε τον Στέφανο Κανταρτζή, και κυρίως γιατί τον σκότωσε;

psichogios mixailidis pythagoria egklimata  

Σήμερα: Τα αστυνομικά, νουάρ μυθιστορήματα, ειδικά όταν έχουν κοινωνικές και ιστορικές προεκτάσεις εξασφαλίζουν ένα μεγαλύτερο αναγνωστικό ενδιαφέρον. Ακριβώς αυτό συμβαίνει και με το μυθιστόρημα του Μιχαηλίδη. Ωραία γλώσσα και πλοκή που δεν χάνει το ενδιαφέρον της. 

Μίνως Ευσταθιάδης, Ο δύτης (εκδ. Μεταίχμιο)

Με την αλλαγή εκδοτικού οίκου για τον Μίνωα Ευσταθιάδη, ήταν αναμενόμενη και η επανανέκδοση του Δύτη –μυθιστόρημα κομβικό στην πορεία του συγγραφέα–, μιας και τον έθεσε σε έναν μεγαλύτερο αναγνωστικό κύκλο.

metaixmio eustathiadis o dytis  

Σήμερα: Η μεταφορά της ιστορίας από τα υγρά πεζοδρόμια και τα κακόφημα ξενοδοχεία του Αμβούργου, στο Αίγιο και την Αθήνα, δεν είναι απλώς μια αλλαγή σκηνικού. Φέρει οικογενειακά μυστικά, τοπική ιστορία και μια γλώσσα άμεση, που κρατά το ενδιαφέρον και συγκινεί.  

Αχιλλέας ΙΙΙ, Παραχαράκτης (εκδ. Ίκαρος)

Από τις πλέον ιδιό-τροπες προσωπικότητες που έκαναν την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια στον χώρο της λογοτεχνίας, ο Αχιλλέας ΙΙΙ έχει αναπτύξει μια λοξή ματιά, την οποία και εξελίσσει σε κάθε του βιβλίο. 

ikaros axilleas iii paraxaraktis  

Σήμερα: Αν και έχει κυκλοφορήσει το 3ο βιβλίο του, η επανέκδοση του 1ου –βραβευμένο με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος στα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας [2020]– βιβλίου του καταδεικνύει ολοφάνερα μια ξεχωριστή γραφή που ήρθε για να μείνει. 

Έρση Σωτηροπούλου, Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα (εκδ. Πατάκη)

Και κάπως έτσι, η νουβέλα της Έρσης Σωτηροπούλου Εορταστικό τριήμερο στα Γιάννενα, έπαψε να είναι ένα καλά κρυμμένο μυστικό της μεταπολιτευτικής μας πεζογραφίας.

patakis sotiropoulou eortastiko trioimero sta giannena

Σήμερα: Η νουβέλα της Σωτηροπούλου αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα μιας γραφής άχρονης, απαγκιστρωμένης από στοιχεία που οριοθετούν τον χρόνο, εντάσσοντάς τη σε ρεύματα και κινήματα. Αυτοσαρκασμός, παιχνίδι με τις λέξεις και ένα αδιάκοπο «μπες-βγες» της αφήγησης εντός και εκτός ιστορίας.

Δημήτρης Νόλλας, Κοκόνες στη σκάλα (εκδ. Ίκαρος)

Πρώτη φορά συγκεντρώνονται σε έναν τόμο τρεις νουβέλες του Δημήτρη Νόλλα: «Φωτεινή μαγική» (2000), «Ναυαγίων πλάσματα» (2009) και «Ματούλα Μυλλέρου, πάροικος και παρεπίδημος» (2022). Δημοσιευμένες με διαφορά 22 χρόνων, και οι τρεις νουβέλες διακρίνονται

ikaros kokones nollas 

Σήμερα: Οι τρεις αλλοδαπές πρωταγωνίστριες στις τρεις νουβέλες του τόμου, είναι αντιπροσωπευτικές ενός αρχέτυπου γυναίκας, που δεν το βάζει κάτω, που διεκδικεί τη θέση της μέσα στην οικογένεια και μέσα στην κοινωνία, χωρίς κανένα αποτέλεσμα. Μοναξιά, ξενικότητα αλλά και ένα αίσθημα υπεροχής καλά κρυμμένο για τα χρόνια που θα έρθουν.

Νίκος Καζαντζάκης, Ταξιδεύοντας – Ισπανία (εκδ. Διόπτρα)

Οι πρόσφατες επανεκδόσεις των έργων του Νίκου Καζαντζάκη από τις εκδόσεις Διόπτρα έχουν ήδη καταστεί σημείο αναφοράς για τον τρόπο διαχείρισης ενός τεράστιου υλικού, κατανεμημένο σε πολλά είδη, ικανοποιώντας τις ιδιαίτερες απαιτήσεις κάθε βιβλίου.

dioptra kazantzakis taxideyontas ispania  

Σήμερα: Εκτός από το πεζογραφικό του έργο, το αναγνωστικό κοινό έχει δείξει μεγάλο ενδιαφέρον για τα ταξιδιωτικά του βιβλία. Ξεχωρίσαμε τον τόμο με τα ταξίδια του στην Ισπανία και για τον χρόνο που τα έκανε αυτά: από το 1926 μέχρι το 1933 επισκέφτηκε τη Γρανάδα, τη Σεβίλλη, την Κόρδοβα, τη Μαδρίτη και τα Πυρηναία εκτός των άλλων. 

Πηνελόπη Δέλτα, Παραμύθι χωρίς όνομα (ΠΕΚ)

Στην άκρως επιτυχημένη σειρά «Παλαιά κείμενα, Νέες αναγνώσεις» εντάχθηκε και το μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα Παραμύθι χωρίς όνομα. Κινούμενο ανάμεσα στον Μύθο και την Ιστορία, στον καιρό του, το βιβλίο της Δέλτα θα συσχετιστεί µε τα µείζονα πολιτικά γεγονότα: την ήττα του 1897 και το κίνηµα στο Γουδί (1909). Υπήρξε όµως, εκτός όλων των άλλων και ένα βιβλίο για παιδιά, στρατευµένο στον δηµοτικισµό. 

pek delta paramythi xoris onoma

Σήμερα: Η έκδοση περιλαμβάνει και τη μελέτη της Ιωάννας Πετροπούλου «Έρως, Οδύνη, Ιστορία: Μια συγγραφέας γεννιέται». Η Πετροπούλου είχε τη δυνατότητα πρόσβασης στα άκρως εµπιστευτικά χαρτιά της Δέλτα και του Δραγούµη κι έτσι ερμήνευσε με ακρίβεια τα σύµβολα, τις αλληγορίες και τις ποικίλες διακειµενικές αναφορές του έργου. Αποκρυπτογράφησε την ιστορική διαστρωμάτωση και τα δοµικά στοιχεία της εξιστόρησης. 

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, O πεθαμένος και η ανάσταση (εκδ. Δόμος)

Το πεζογράφημα του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη Ο πεθαμένος και η ανάσταση, γραμμένο το 1938, εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1944 κι αποτελεί σταθμό για την πεζογραφία μας, καθώς ο εσωτερικός μονόλογος, που είχε ήδη εισαχθεί από το 1930, παίρνει στην περίπτωση Πεντζίκη μια διαφοροποιημένη και πιο εξελιγμένη μορφή.

domos pentzikis o pethamenos kai i anastasi

Σήμερα: Τα τελευταία δύο χρόνια οι εκδόσεις Δόμος επανεκδίδουν τα βιβλία του Πεντζίκη, πολλά εκ των οποίων βρίσκονται εκτός κυκλοφορίας. Ο πεθαμένος και η ανάσταση εστιάζει στη φθορά, στη σήψη, τον θάνατο, στο αναίτιο φυσικό κακό, το κακό που μας κάνουν οι άλλοι, το κακό που κάνουμε εμείς οι ίδιοι στον εαυτό μας, στα γύρω μας πράγματα και στους άλλους, και εκεί, κατά τον Πεντζίκη, θα βρούμε το πραγματικό νόημα της ζωής.

Γιάννης Σκαρίμπας, Ο Αυτοκράτωρ της Κίνας και άλλες ιστορίες (εκδ. Τόπος)

Σπουδαία μορφή στα ελληνικά γράμματα ο Γιάννης Σκαρίμπας, ταυτίστηκε με την πόλη της Χαλκίδας και άφησε παρακαταθήκη κείμενα εξαιρετικής διαύγειας.

topos skaribas kinezos autokratoras

Σήμερα: Στην συλλογή με τον ιδιότυπο τίτλο Ο Αυτοκράτωρ της Κίνας και άλλες ιστορίες, περιλαμβάνονται δέκα από τα δώδεκα διηγήματα που συνόδευαν την πρώτη έκδοση της νουβέλας του Σκαρίμπα με τίτλο Το θείο τραγί (1933), η οποία κυκλοφόρησε αυτοτελώς το 1971 από τις εκδόσεις Κείμενα. Τα δέκα αυτά διηγήματα επανεκδίδονται σχεδόν 100 χρόνια μετά την πρώτη τους εμφάνιση, συμπληρώνοντας την εικόνα μας για τα πρώτα γραπτά του Γιάννη Σκαρίμπα. 

Αλέξανδρος Κοτζιάς, Πολιορκία (εκδ. Πατάκη)

Η κριτική έχει καταγράψει το 1957 την Πολιορκία του Αλέξανδρου Κοτζιά ως το πρώτο μυθιστόρημα της νεοελληνικής λογοτεχνίας για τον εμφύλιο πόλεμο. Αλλά δεν είναι αυτό που έφερε το μυθιστόρημα στο επίκεντρο συζητήσεων και σφοδρών κριτικών. Πρωταγωνιστής ο ασφαλίτης Μηνάς Παπαθανάσης που, στην τελευταία περίοδο της Κατοχής, ταμπουρωμένος με τους άντρες του στα Σεπόλια, συγκρούεται θανάσιμα με ένοπλους της Αριστεράς.

patakis poliorkia kotzias 2

Σήμερα: Η επανέκδοση της Πολιορκίας του Κοτζιά είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμαγια τον τρόπο που θα πρέπει να πλαισιώνεται το πεζογραφικο κείμενο κάθε επανέκδοσης. Κι αυτός περιλαμβάνει συμπληρωματικά σύγχρονα κείμενα, κριτικές εποχής αλλά και έρευνα στο αρχείο του συγγραφέα. Η επανέκδοση της Πολιορκίας, για πρώτη φορά περιλαμβάνει τις γλωσσικές αναθεωρήσεις που έκανε ο συγγραφέας λίγο πριν από τον θάνατό του το 1992· περιλαμβάνει, επίσης, εκτενή υπομνηματισμό του Μιχαήλ Σ. Καλαβρού, πλούσια ανθολογία κριτικών σημειωμάτων και επιλογικό σημείωμα της Ελένης Κεχαγιόγλου.

Ανδρέας Φραγκιάς, Λοιμός (εκδ. Ποταμός)

Το μυθιστόρημα του Φραγκιά εκδόθηκε στα χρόνια της δικτατορίας και κατάφερε να περάσει από τα ραντάρ της λογοκρισίας, αφενός γιατί ήταν γραμμένο ως δυστοπική αλληγορία (ενώ αναφερόταν ξεκάθαρα στη Μακρόνησο, στους αντιφρονούντες και τα βασανιστήρια) και αφετέρου χάρη σε μια ευμενή κριτική που είχε δημοσιεύσει στη Βραδυνή ο Αλέξανδρος Κοτζιάς. Καλού κακού το όνομα του εκδοτικού οίκου (Κέδρος) αναγράφηκε για πρώτη φορά, στις επανεκδόσεις του βιβλίου μετά την πτώση της δικτατορίας.

potamos fragkias loimos

Σήμερα: Διαβάζοντας σήμερα τον Λοιμό, δεν μπορούμε παρά να θαυμάσουμε τον μηχανισμό της αλληγορίας, τα στοιχεία του παραλόγου και του φανταστικού, που χρησιμοποιήθηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να υποστηρίξουν μια δυστοπία, ενώ την ίδια στιγμή τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, οι κρατούμενοι, οι ποινές, οι σκληρές συνθήκες εργασίας, ο εγκλεισμός είναι στοιχεία που αντλούνται εξίσου εύκολα για έναν σημερινό αναγνώστη.

Μένης Κουμανταρέας, Δύο φορές Έλληνας (εκδ. Πατάκη)

Το μυθιστόρημα του Μένη Κουμανταρέα Δύο φορές Έλληνας είναι το εκτενέστερο βιβλίο του στην εργογραφία του. Η αφήγηση παρακολουθεί δύο οικογένειες και τα μέλη αυτών, από το 1949 μέχρι και το 1990. Η ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας με τα σπουδαία γεγονότα και τα μικρά καθημερινά των οικογενειών είναι ο καμβάς μέσα στον οποίο ο συγγραφέας αναπτύσσει τους ήρωές του.

patakis koumantareas dio fores ellinas

Σήμερα: Οι επανεκδόσεις των βιβλίων του Μένη Κουμανταρέα από τον Πατάκη έχουν γίνει σύμφωνα με την προσοχή στη λεπτομέρεια που έδειχνε και ο ίδιος ο συγγραφέας καθώς και με τη λιτή αισθητική που τον χαρακτήριζε. Και αν υπάρχει κάτι απολαυστικότερο από ένα πεζογραφικό κείμενο του Μένη Κουμανταρέα, αυτό ίσως να είναι ένα από εκείνα τα κείμενα που μιλάει για βιβλία και συγγραφείς που αγάπησε, κείμενα που υπάρχουν στους τόμους Πλανόδιος σαλπιγκτής, Η μέρα για τα γραπτά κι η νύχτα για το σώμα και Ξεχασμένη φρουρά, των οποίων αναμένουμε την επανέκδοση.

Γιώργος Ιωάννου, Πολλαπλά κατάγματα (εκδ. Κέδρος)

Εντυπώσεις, εσωτερικές περιγραφές, άδηλοι και κρύφιοι διαλογισμοί, κοιτάγματα της ζωής μέσα από έναν άλλο χώρο, στον οποίο αποσύρεται το εγώ και επισκοπεί τα πάντα όταν επισυμβεί στο σώμα το ατύχημα. Και, συνάμα, περιγραφές του κλίματος της εποχής, του περιβάλλοντος, των ειδικών χώρων, της ειδικής συμπεριφοράς που εμφανίζουν ξαφνικά προς τον αδύναμο –και μόνο προς αυτόν– οι άλλοι καθώς τον βλέπουν να βρίσκεται ολότελα στο έλεός τους.

kedros ioannou pollapla katagmata

Σήμερα: Όλα τα κείμενα που περιλαμβάνονται στην επανέκδοση του βιβλίου Πολλαπλά κατάγματα μοιάζει να είναι τα μοναδικά κομμάτια – θραύσματα ενός αντικειμένου που έσπασε και μαζί του πήρε όλον τον παλιό κόσμο.

ΠΗΓΗ

spot_img
spot_img

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

Δημοφιλή