«Διαβάζοντας σε ανοιχτούς ορίζοντες» – 50 βιβλία λογοτεχνίας για το καλοκαίρι και για κάθε εποχή

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΣΥΓΚΡΟΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Ελσίνκι, Θεόδωρος Γρηγοριάδης (εκδ. Πατάκη)

Το πιο προσωπικό βιβλίο του Θεόδωρου Γρηγοριάδη είναι βουτηγμένο στα νάματα της άδολης αγάπης. Το Ελσίνκι είναι το χρονικό της σχέσης ενός Έλληνα συγγραφέα, του Αντώνη, με τον κατά πολύ νεότερό του μετανάστη από το Κουρδιστάν.

Αυτοί οι δύο άνθρωποι θα έρθουν τόσο κοντά, θα βιώσουν ο ένας για τον άλλον ατόφια συναισθήματα, όμως η σκληρή πραγματικότητα θα τους χωρίσει. Η οδύσσεια του Αβίρ περιλαμβάνει πολλές χώρες έως τη στιγμή που καταλήγει στο Ελσίνκι και στη συνέχεια στο πουθενά, καθώς κάποια στιγμή χάνονται τα ίχνη του.

Με μετρημένο τρόπο και δίχως περιττές εξάρσεις, ο Γρηγοριάδης αγγίζει με τα ακροδάχτυλα (με τρόπο ιερό) τη σχέση αυτών των δύο ανθρώπων που παλεύουν κόντρα στην ξενότητα αυτού του κόσμου. Η αγάπη δεν νικάει πάντα, αλλά μπορεί να μας κάνει πολύ καλύτερους ανθρώπους.

Δικά μας παιδιά, Σοφία Νικολαΐδου (εκδ. Μεταίχμιο)

Παιδιά που επαναστατούν. Παιδιά που γράφουν «μπάρες» (βλ. στίχους για ραπ τραγούδια). Παιδιά που τα βάζουν με τους δικούς τους γιατί δεν τα καταλαβαίνουν.

Με τόπο τη σημερινή Θεσσαλονίκη ή αλλιώς Σαλούγκα, η Σοφία Νικολαΐδου γράφει ένα απόλυτα σημερινό και ειλικρινές βιβλίο. Τα Δικά μας παιδιά είναι μια μορφή εισαγωγής στον κόσμο των σημερινών εφήβων.

Έγραψε σχετικά ο Κ.Β. Κατσουλάρης: «Ολόκληρο το βιβλίο εμποτίζεται από μια νεανική, ιδιαίτερα παραστατική γλώσσα, που μας βάζει στον κόσμο των εφήβων και νέων των πόλεων, χωρίς όμως να της δίνει περισσότερο χώρο απ’ ό,τι χρειάζεται. Κυρίαρχοι σε αυτό το μυθιστόρημα είναι οι χαρακτήρες, η Βάλια, η Ζωή, ο Ιορδάνης ο καλός μπάτσος, ο Κωστής, η Λένια κι ο Φώτης, αλλά κι ο Σίμος ο κακός μπάτσος, κι ο Τσε και η δόλια η Στεφάνκα η Βουλγάρα, η καλή μαμά του κακού παιδιού: αυτούς βλέπεις, αυτούς ακούς να μιλάνε, με αυτούς πορεύεσαι».

Νικήτρια σκόνη, Κώστας Καλτσάς (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός, εκδ. Ψυχογιός)

Μια βαθιά τομή στο ταραγμένο ιστορικό παρελθόν της Ελλάδας, που φτάνει έως τις μέρες μας, κάνει ο Κώστας Καλτσάς με το πρώτο του, ιδιαίτερα φιλόδοξο μυθιστόρημα.

Πρόκειται για ένα πολύπτυχο μυθιστόρημα που «αγκαλιάζει» τρεις γενιές μιας τυπικής ελληνικής οικογένειας που τη βρίσκουμε να αναπτύσσεται παλινδρομικά (λόγω του βάρους της Ιστορίας) από την Κατοχή έως το δημοψήφισμα του 2015. Στην προσπάθειά του να μιλήσει για τη ζωή και τον θάνατο του πατέρα του, ο Μιχάλης Ξενίδης ανασυστήνει την ιστορία μιας ολόκληρης χώρας και μιας εποχής, περιλαμβάνοντας στην αφήγησή του Βρετανούς στρατιωτικούς και Έλληνες συνεργάτες του εχθρού, βασιλόφρονες και κομμουνιστές, πλούσιους και φτωχούς, τους ζωντανούς και τους νεκρούς, ίσως κι ένα ή και δύο φαντάσματα.

Δεκαετίες μετά, ο γιος του ο Αντρέας, που κάποτε τόλμησε να θεωρήσει εαυτόν απαλλαγμένο από το βάρος όλης αυτής της ιστορίας, πρόκειται σύντομα ν’ ανακαλύψει πως τα φαντάσματα εκείνα δε θα σταματήσουν να σε στοιχειώνουν μόνο και μόνο επειδή αρνείσαι να πιστέψεις στην ύπαρξή τους. 

Ο κήπος της Αμαλίας, Καρολίνα Μέρμηγκα (εκδ. Πατάκη)

Γνωρίζουμε πολλά για τον βασιλιά Όθωνα από τη στιγμή που ήρθε στην Ελλάδα. Τι γνωρίζουμε όμως για την πρώτη βασίλισσα της Ελλάδας, την Αμαλία;

Ήταν μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία, κυριαρχική, που επαινέβαινε στα ζητήματα της διακυβέρνησης, ενώ ταυτόχρονα βίωνε τη δική της ματαίωση καθώς δεν μπορούσε να κάνει παιδί που τόσο ήθελε. Καταφύγιό της ήταν το μοναδικό πράγμα που μεγάλωσε με τα χέρια της, ο κήπος της, που έμελλε να γίνει μια μέρα εθνικός.

Η Καρολίνα Μέρμηγκα ξέρει να αναπλάθει μακρικές εποχές και να εστιάζει σε πρόσωπα που κρύβουν πολλά εσωτερικά μυστικά. Το ίδιο κάνει και τώρα, με μεγάλη επιτυχία, και με το μυθιστόρημά της Ο κήπος της Αμαλίας.

Την εποχή που τα φίδια αλλάζουν δέρμα, Μάρω Κάργα (εκδ. Τόπος)

Το να βουτάς στο παρελθόν, ειδικά όταν αυτό είναι και ιστορικά φορτισμένο, προϋποθέτει καλή γνώση των λεπτομερειών και εμβάθυνση σ’ αυτά που πραγματικά χαρακτηρίζουν την εποχή. Αυτό καταφέρνει η Μάρω Κάργα με το μυθιστόρημά της Την εποχή που τα φίδια αλλάζουν δέρμα.

Βρισκόμαστε στον Αύγουστο του 1912, λίγο πριν ξεσπάει ο Α’ Βαλκανικός Πόλεμος. Η δεκαπεντάχρονη Υβόννη μένει ορφανή μετά τον ύποπτο θάνατο της μητέρας της και βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν εχθρικό περίγυρο και ένα αβέβαιο μέλλον που αποφασίζει να πάρει στα χέρια της.

Ο βουλευτής Ιωσήφ Βαφόπουλος την βοηθάει να μεταβεί στην Αθήνα και να δουλέψει ως συνοδός της θείας του, της Ειρήνης Ρήγου.

Βρισκόμενη σε έναν νέο κύκλο ανθρώπων, η Υβόννη μαθαίνει να εναντιώνεται στις συνωμοσίες, στην υποκρισία και στις μηχανορραφίες που εκδηλώνονται τριγύρω της. Πάνω από όλα μαθαίνει να επιτίθεται με τον ίδιο τρόπο. Το μυθιστόρημα καταφέρνει να απεικονίσει την αριστοκρατική Αθήνα των αρχών του 20ου αιώνα.

Καλυψώ, Δήμητρα Κολλιάκου (εκδ. Πατάκη)

Μήπως ήρθε η ώρα να δούμε τη θηλυκή πλευρά της Οδύσσειας; Γνωρίζουμε τα πάντα για τις περιπέτειες του Οδυσσέα και όπως μας λέει το Ομηρικό έπος, η Καλυψώ έχει μείνει πίσω στην Ιθακή αποκρούοντας τους μνηστήρες. Τι άλλο, όμως, γνωρίζουμε γι’ αυτή τη γυναίκα;

Η Δήμητρα Κολλιάκου, με το μυθιστόρημά της Καλυψώ αφήνει τον μύθο να εξελιχθεί με μεγαλύτερη ελευθεριότητα και να φέρει την ηρωίδα ακόμη και στο σήμερα. Έχουν περάσει αιώνες από τον απόπλου του Οδυσσέα, κι η Καλυψώ, πιστή στο όνομά της, καλύπτει το νησί της με την ομίχλη των πέπλων της, κρατώντας αθέατο τον κόσμο, απομονώνοντας έτσι και τη Μελάνθη, την τελευταία δούλη που της έχει απομείνει.

Τα πάντα θα ανατραπούν όταν μια μέρα φτάνει στο νησί ένας ξένος από τη σύγχρονη εποχή. Η άφιξή του θα γίνει αφορμή να ζωντανέψουν μνήμες από το παρελθόν. Τότε είναι που η Μελάνθη θα αρχίσει να βλέπει αυτά που δεν μπορεί να συγκαλύψει πια η Καλυψώ.

Η φωνή στα χέρια της, Ντορίνα Παπαλιού (εκδ. Ίκαρος)

Για τους μουσικούς, ιδιαιτέρως τους σολίστ, η μουσική δεν έχει την ίδια δύναμη που έχει για όλους εμάς τους υπόλοιπους. Μπορεί να γίνει φάρος ζωής, εμμονή, αλλά και καταστροφή.

Στο μυθιστόρημα της Ντορίνας Παπαλιού η σχέση ζωής και μουσικής είναι αλληλένδετες. Η ηρωίδα της είναι μια Ελληνίδα σολίστ του βιολιού που παλεύει να ξεπεράσει τα όριά της κόντρα στη λογική της αγοράς.

Όσο προχωράει το μυθιστόρημα τόσο το σκοτεινό μέρος της καλλιτεχνίας απλώνεται γύρω από την ηρωίδα και θα την σκεπάσει όταν θα λάβει ένα περίεργο μήνυμα και συνδέσει τη μοίρα της με ένα σπάνιο βιολί. Ένα καλογραμμένο και συνάμα μεστό μυθιστόρημα.

ΝΟΥΒΕΛΕΣ

Μαργαρίτα Ιορδανίδη, Μιχάλης Μακρόπουλος (εκδ. Κίχλη)

Τι μπορεί να κρύβει η εύτακτη ζωή ενός ανθρώπου; Ποιο προσωπείο φυλακίζει το πραγματικό πρόσωπο; Η νέα νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου Μαργαρίτα Ιορδανίδη είναι η αποκάλυψη της πραγματικής ταυτότητας μιας γυναίκας που ζει ως άλλη.

Η Μαργαρίτα Ιορδανίδη είναι διαφημίστρια και μητέρα δύο παιδιών. Είναι παντρεμένη με έναν λογιστή και μένουν στην Αθήνα. Ολα αυτά τα πραγματολογικά στοιχεία δεν φτάνουν, τελικά, για να ορίσουν την προσωπικότητά της.

Ποια είναι πραγματικά και τι κρύβει πίσω από την φαινομενικά αρραγή επιφάνεια της ζωής της; Η έννοια της ταυτότητα είναι ένα από τα ουσιαστικά αινίγματα αυτού του βιβλίου.

Μερκάντο, Μαρία Μαμαλίγκα (εκδ. Εστία)

Μερκάντο σημαίνει αυτός που εξαγοράστηκε με λύτρα από τον Άγγελο του Θανάτου, σύμφωνα με την εβραιο-ισπανική διάλεκτο. Η νουβέλα της Μαρίας Μαμαλίγκα αναπτύσσεται μέσα στη βαριά ατμόσφαιρα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, της Κατοχής και της μαζικής εξόντωσης των Εβραίων.

Πρωταγωνίστρια είναι μια 17χρονη Σεφαραδίτισσα που ζει στην κλειστή εβραϊκή κοινότητα της Ρόδου κατά την ιταλική και γερμανική κατοχή. Στη συνέχεια τη βρίσκουμε στην Κωνσταντινούπολη και όταν πλέον ο πόλεμος έχει ολοκληρωθεί και στην πόλη του Ισραήλ, Ασνόντ. Αυτό που ψάχνει είναι τα ίχνη της οικογένειάς της, που έχει χαθεί στο Άουσβιτς, καθώς και τα νήματα που τη συνδέουν με τον νέο, ενήλικο εαυτό της.

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ

Κακό ανήλιο, Κωνσταντίνος Δομηνίκ (εκδ. Ίκαρος)

Στη δεύτερη συλλογή διηγημάτων του Κωνσταντίνου Δομηνίκ η Πιερία γίνεται ένας τόπος όπου ο τρόμος και το υπερφυσικό κυριαρχούν.

Μέσα σε δώδεκα ιστορίες μικρής ανάσας, καταφέρνει να μεταδώσει τα σκούρα χρώματα μιας πόλης που στην ουσία μέσω της γραφής αποκτάει άλλες διαστάσεις από τις πραγματικές. Τούτη η ανοικείωση επιτυγχάνεται από τα εξωλογικά περιστατικά που συμβαίνουν στους ήρωές του. Οι ζωντανοί βρίσκονται με τους νεκρούς, ένα φίδι φωλιάζει στο στόμα ενός παιδιού, κούκλες αναλαμβάνουν να κλάψουν για τα χαμένα παιδιά αντί των μανάδων τους.

Η γραφή του Δομηνίκ είναι λιτή, αλλά αρκούντως δυνατή. Σαν να διαβάζεις Πόε και Λάβγκραφτ δίχως καμία διάθεση μίμησης. Ο τρόμος του Δομηνίκ είναι ολότελα διεγερτικός.

De Mysteriis, Χριστόφορος Τσαπραΐλης (εκδ. Αντίποδες)

Ο Χριστόφορος Τσαπραΐλης μάς είχε προϊδεάσει με την πρώτη συλλογή διηγημάτων του Παγανιστικές δοξασίες της θεσσαλικής γης (εκδ. Αντίποδες) ότι του αρέσει να κινείται στο χώρο του γοτθικού διηγήματος μπλέκοντας μύθους και θρύλους με έντονο άρωμα τρόμου.

Το De Mysteriis ακολουθεί έναν ακόμη πιο «άγριο» ρυθμό με τα διηγήματά του να περιλαμβάνουν μυστικές λατρείες, σκοτεινά τελετουργικά και παράξενα όντα που προκαλούν ίλιγγο τρόμου. Αυτή τη φορά οι τόποι που επιλέγει είναι η Αθήνα και τα Βαλκάνια. Η αίσθηση όμως του ανοίκειου παραμένει πολύ έντονη. Όπως σημειώνει ο Σόλωνας Παπαγεωργίου σε πρόσφατο κριτικό του σημείωμα: «Το De Mysteriis είναι μια ενδιαφέρουσα προσθήκη στην εν προώδω εργογραφία του Χρυσόστομου Τσαπραΐλη, ενός συγγραφέα με το χάρισμα να εντάσσει αρμονικά στη λογοτεχνία μας στοιχεία από την παγκόσμια κουλτούρα, με τρόπο ώστε να προσδίδουν την αίσθηση της εντοπιότητας».

Pax Americana, Αλεξάνδρα Τσόλκα (εκδ. Ελληνικά Γράμματα)

Το περιβόητο αμερικανικό όνειρο. Η ελπίδα για επιβεβαίωση και αυτοπραγμάτωση. Τα φώτα της πόλης. Η βουή των ανθρώπων. Το κοπάδι των ελπίδων που ξεχύνεται στους δρόμους.

Το αποτέλεσμα; Κάποιοι να μην τα καταφέρουν. Κάποιοι να γίνουν αναγκαστικά αποσυνάγωγοι. Να κάτσουν στον πάτο της πυραμίδας. Οι ήρωες της Αλεξάνδρας Τσόλκα δεν είναι απαραίτητα (μόνο) Αμερικανοί. Θα μπορούσαν να είναι κοντινοί μας, να τους γνωρίζουμε.

Είναι οι άνθρωποι που ενδεχομένως δεν τους προσφέρουμε δεύτερη ματιά. Δεν τους δίνουμε μια ευκαιρία. Όπως δεν τους έδωσε και η ζωή. Κι όμως, μέσα από τα διηγήματα της Τσόλκα αποκτούν υπόσταση και βαρύτητα. Ακόμη και η ρημαγμένη ζωή στο πλαίσιο της λογοτεχνίας αποκτάει άλλο σημασιολογικό βάρος.

Ο αλγόριθμος, Κυριάκος Κεντρωτής (εκδ. Νίκας)

Ιστορίες του κόσμου όπου ο Έκτωρας της Τροίας τις λέει ωσάν να είναι παραμύθια. Ο ‘Εκτορας επιστρέφει στο κάστρο της Μονεμβασιάς που το κουβαλάει από παιδί, με τις ιστορίες των μεγάλων να τον συντροφεύουν.

Δεν του φτάνει, όμως, να κλώθει παλιές ιστορίες. Ψάχνει τα μυστικά του κόσμου, τα νέα κάστρα που στις μέρες μας είναι η τεχνολογία. Τα βάζουν στα κάστρα τους και τα μαθαίνουν ιστορίες με τον δικό τους δούρειο ίππο, τον αλγόριθμο, κι όλα τα τεχνάσματα που κουβαλάει.

Μια πρωτότυπη συλλογή διηγημάτων που ενώ ξεκινάει από έναν ήρωα του χθες εκτείνεται στο σήμερα και το αύριο μέσω της τεχνητής νοημοσύνης.

ΞΕΝΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ 

Μαγικό βουνό, Τόμας Μαν (μτφρ. Θόδωρος Παρασκευόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο)

Ένα από τα σημαντικότερα και πλέον εμβληματικά μυθιστορήματα του 20ου αιώνα. Ο Νομπελίστας Τόμας Μαν με το Μαγικό βουνό αγγίζει τα όρια της τέχνης του μυθιστορήματος ιδεών.

Όσο κι αν φαινομενικά η ιστορία είναι απλή, οι εσωτερικές δονήσεις του κειμένου μάς προσφέρουν πηγαίες σκέψεις για τη ζωή, τη φιλοσοφία, την ανάγκη του ανθρώπου να βρει τις αντίρροπές δυνάμεις που θα τον κρατήσουν όρθιο όταν όλα γύρω του καταρρέουν. Ο νεαρός μηχανικός από το Αμβούργο Χανς Κάστορπ επισκέπτεται το σανατόριο Μπέργκχοφ της Ελβετίας για να δει τον ξάδερφό του. Μια μικρή αδιαθεσία και ένας παρατεταμένος πυρετός οδηγούν το γιατρό του σανατορίου, αυλικό σύμβουλο Μπέρενς, να του προτείνει να παρατείνει την παραμονή του.

Τελικά ο Χανς Κάστορπ αποφασίζει να μείνει στο σανατόριο για τρεις βδομάδες. Μόνο που οι τρεις βδομάδες, χωρίς να το καταλάβει, μετατρέπονται σε επτά χρόνια, καθώς ο Χανς ερωτεύεται και μεθά από τις ιδέες που ακούει να συζητιούνται εκεί.

Τούτη η επετειακή συλλεκτική έκδοση για τα 100 χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία του Μαγικού Βουνού περιλαμβάνει ένα χαρακτικό του Μιχάλη Αρφαρά, εισαγωγή της Τίνας Μανδηλαρά και επίμετρο της A.S. Byatt. Ένα εκδοτικό κόσμημα.

Ατίμωση, Τζ.Μ. Κουτσί (μτφρ. Χριστίνα Σωτηροπούλου, εκδ. Διόπτρα)

Οι μεγάλοι συγγραφείς κρίνονται από τον τρόπο που αντιλαμβάνονται τις ιστορικές αναγκαιότητες και τις μετατρέπουν σε έργα αιχμής. Κάτι τέτοιο συμβαίνει με τον Τζον Κουτσί και την Ατίμωση.

Λίγο μετά το τέλος του απαρτχάιντ στη Ν. Αφρική έρχεται αυτό το βιβλίο να καταδείξει μια δύσκολη συνθήκη. Τα δεδομένα είναι αυτά: ο καθηγητής λογοτεχνίας Ντέιβιντ Λούρι που κατηγορείται για σεξουαλική παρενόχληση, η λεσβία κόρη του που θέλει να ζήσει στο αγρόκτημά τους, ο βανδαλισμός και η ατίμωση που υφίστανται και οι δύο από μια ομάδα αφιονισμένων μαύρων, η εσωτερικευμένη ενοχή και η βία που εξαπλώνεται σαν ιός.

Ολα αυτά αποτελούν τον πυρήνα ενός εξαιρετικού μυθιστορήματος που μιλάει ευθέως για το τραύμα της αποικιοκρατίας, της πατριαρχίας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Η χώρα του χιονιού, Γιασουνάρι Καβαμπάτα (μτφρ. Παναγιώτης Ευαγγελίδης, εκδ. Άγρα)

Ο μέγιστος στιλίστας των ιαπωνικών γραμμάτων Γιασουνάρι Καβαμπάτα με το λεπταίσθητο μυθιστόρημά του Η χώρα του χιονιού αποδεικνύει το εύρος της συγγραφικής δυναμικής του.

Καίτοι αρχικά αντιλαμβανόμαστε πως το βιβλίο έχει να κάνει με τον έρωτα ενός αργόσχολου διανοούμενου αστού του Τόκυο και μια γκέισα των βουνών της βορειοδυτικής Ιαπωνίας, στην ουσία ο Ιάπωνας συγγραφέας αγγίζει κρυφές πτυχές της ανθρώπινης κατάστασης. Τα στοιχεία που αναπτύσσει είναι πολλά: Η ομορφιά του κόσμου, αλλά και οι σκληρές του «επιφάνειες», το φως, αλλά η λεπτομέρεια της κόρης του ματιού της ηρωίδας του, η βία ως αναπόσπαστο μέρος των αντιθέσεων του κόσμου, ο αβέβαιος έρωτας, αλλά και η αχρονία της πλοκής.

Δικαίως αυτό το μυθιστόρημα θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα της ιαπωνικής λογοτεχνίας, καθώς είναι από μόνο του μια σπάνια σπούδη πάνω στην αισθητική.

Κνουλπ, Έρμαν Έσσε (μτφρ. Βασίλης Τσαλής, εκδ. Διόπτρα)

Μπορεί να μην είναι τόσο γνωστό όσο το Σιντάρτα ή ο Ντέμιαν, ωστόσο το μυθιστόρημα του Έρμαν Έσσε Κνουλπ παραμένει αρυτίδωτο όσα χρόνια κι αν περάσουν. Αλήθεια, τι ωραίος ήρωας είναι αυτός που φτιάχνει ο Γερμανός συγγραφέας.

Ο Κνουλπ είναι η χαρακτηριστική περίπτωση του πλάνη που μόνο γοητεία μπορεί να σκορπίσει. Δεν του αρέσει να ριζώσει κάπου, δεν κρατάει σταθερές φιλίες, δεν έχει μέσα του καμία προοπτική. Απλώς μεταβαίνει από τόπο σε τόπο. Τούτος ο πλάνητας βίος ενδέχεται να κρύβει αρκετή ματαιοδοξία ή ακόμη και ανηθικότητα. Ούτε ο ίδιος ο Κνουλπ ξέρει αν έκανε καλά που δεν στέριωσε πουθενά κι αν ο τρόπος που έζησε πρόσφερε κάτι στους ανθρώπους.

Μια ιστορία με κοκαϊνη, Μ. Αγκέεφ (μτφρ. Σοφία Κορνάρου, εκδ. Ροές)

Ακόμη και σήμερα ουδείς γνωρίζει ποιος είναι ο Μ. Αγκέεφ. Οι θεωρίες… συνωμοσίας γύρω από την ταυτότητά του δίνουν και παίρνουν. Μάλιστα, κάποιοι έχουν ισχυριστεί πως μπορεί να ήταν ακόμη και ο Ναμπόκοφ.

Ήρωας είναι ο νεαρός Μασλένικοφ που παρά την Επανάσταση των μπολσεβίκων, αυτός ενδιαφέρεται μόνο για τον εαυτό του και προσπαθεί να ικανοπιήσει μόνο τις αισθήσεις του. Κυνηγός των σαρκικών απολαύσεων, περιφρονεί τη μητέρα του –την οποία απομυζά ασύστολα–, μολύνει με αφροδίσιο μια κοπέλα και μπλέκει, από παρόρμηση της στιγμής, στο ερωτικό του παιχνίδι μια παντρεμένη γυναίκα.

Κάποια στιγμή, όμως, θα βρεθεί ολομόναχος και τότε αρχίζει σιγά σιγά να βυθίζεται σε έναν κύκλο αυτοκαταστροφής. Ξεκινάει να κάνει χρήση κοκαϊνης που είναι ο τελευταίος κύκλος της ζωής του ή και η πλήρωσή της.

Σκοτεινές αλέες, Ιβάν Μπούνιν (μτφρ. Δημήτρης Β. Τριανταφυλλίδης, εκδ. Επίκεντρο)

Ο πολυγραφότατος Ρώσος συγγραφέας Ιβάν Μπούνιν (Νόμπελ Λογοτεχνίας 1933) θεωρείται -και όχι άδικα- μια σημαντική μορφή της ρώσικης λογοτεχνίας και διαβάζεται ακόμη στις μέρες μας.

Οι Σκοτεινές αλέες είναι μια από τις πλέον ώριμες συλλογές διηγημάτων που έχει γράψει. Στην ουσία μάς δείχνει με τον δικό του βαθύ τρόπο όλα τα ανθρώπινα πάθη, τις αδυναμίες και τις τραγωδίες που είναι απότοκες του έρωτα που δεν βρίσκει ανταπόκριση.

Πρόκειται για ένα άκρως σημαντικό βιβλίο της ρωσικής λογοτεχνίας και όχι μόνο. Συν τοις άλλοις, σ’ αυτά τα διηγήματα αποτυπώνεται και η νοσταλγία του Μπούνιν για την πατρίδα του, καθώς έλειπε για περισσότερα από είκοσι χρόνια. Το στοιχείο αυτό, όμως, αποτελεί και τον συνδετικό κρίκο με όλη την προηγούμενη, μεγάλη, ρωσική λογοτεχνία του 19ου αιώνα.

Στόμα γεμάτο χώμα, Μπράνιμιρ Στσεπάνοβιτς (μτφρ. Ισμήνη Ραντούλοβιτς, εκδ. Κυψέλη)

Το Στόμα γεμάτο χώμα του Μπράνιμιρ Στσεπάνοβιτς είναι από εκείνα τα βιβλία που ενώ η αξία τους είναι αδιαμφισβήτη και όταν τα διαβάσεις καταδηλωτική, έχει μείνει στην αφάνεια με αποτέλεσμα να το συναντάει κανείς από τη τύχη.

Η έκδοσή του στα ελληνικά μειώνει αυτή την πιθανότητα και της τύχης και δίνει τη θέση της στην επιλογή. Ήρωας είναι ένας άνθρωπος διαφορετικός από τους άλλους που οδηγείται αναγκαστικά σε μια πορεία που μοιάζει με αυτή του Οδυσσέα διαμέσου των βουνών του Μαυροβουνίου.

Πρόκειται για μια ελεγεία για τη ζωή και την απώλειά της, για το μίσος και την αγάπη, για την ύστατη επιθυμία του ανθρώπου για ελευθερία.

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΚΛΑΣΙΚΟΙ 

Τα λέμε τον Αύγουστο, Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες (μτφρ. Δέσποινα Δρακάκη, εκδ. Ψυχογιός)

Έχουν χυθεί τόνοι μελάνι γι’ αυτό το βιβλίο πριν καν εκδοθεί. Το κατάλοιπο του σπουδαίου Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες βγαίνει στη δημοσιότητα αρκετά χρόνια από τον θάνατό του.

Ίσως να μην φτάνει σε αξία τα μεγάλα έργα του Γκάμπο, αλλά και έτσι είναι ένα ανθρώπινο και σπλαχνικό βιβλίο. Ηρωίδα είναι η Άνα Μαγκνταλένα Μπαχ που κάθε καλοκαίρι, έχοντας ως άλλοθι την επίσκεψη στον τάφο της μητέρας της στο Νησί, ζει νύχτες πάθους με αγνώστους. Ο άντρας της δεν έχει καταλάβει τίποτα.

Όταν ολοκληρωθούν οι λυγμικές νύχτες με σάλσα, μπολερό και έρωτα, επιστρέφει στη βάση της φορώντας ξανά το ρόλο της συζύγου και της μάνας. Ένας στοχασμός για την ελευθερία του ατόμου, τη μεταμόρφωσή του και τα όρια της σαρκικής απόλαυσης.

 Αιματοβαμμένος μεσημβρινός, Κόρμακ ΜακΚάρθυ (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής, εκδ. Gutenberg)

Ο Κόρμακ ΜακΚάρθυ είδε τη γενικευμένη βία της Αμερικής με γυμνό μάτι. Δεν την φοβήθηκε και δεν δίστασε να τη χρησιμοποιήσει στα γραπτά του για να δημιουργήσει επικά έργα σαν τον Αιματοβαμμένο μεσημβρινό.

Ενα γουέστερν που δεν πέφτει στα κλισέ του είδους και αναφέρεται στις περιπέτειες του Κιντ, ενός δεκατετράχρονου αγοριού το οποίο βρίσκεται να μεγαλώνει σε έναν εφιαλτικό κόσμο, όπου οι Ινδιάνοι δολοφονούνται μαζικά και όπου η αγορά των σκαλπ τους γίνεται κάθε μέρα όλο και πιο επικερδής.

Η βία συνυπάρχει με τον λυρισμό, με τον Κόρμακ ΜακΚάρθυ να γράφει σαν να ρίχνει σταγόνες αίμα πάνω στις λέξεις. Η αμερικανική ύπαιθρος στα τέλη του 19ου αιώνα γίνεται ένας μυθικός τόπος που ομοιάζει με σκηνικό αρχαίας τραγωδίας. Η δύναμη αυτού του μυθιστορήματος είναι αποκαλυπτική.

Τσεβενγκούρ, Αντρέι Πλατόνοφ (μτφρ. Ελένη Μπακοπούλου, εκδ. Καστανιώτη)

Τούτο το μυθιστόρημα του Πλατόνοφ, Τσεβενγκούρ, θα το λέγαμε ακόμη και προφητικό. Γράφτηκε πολύ πριν καταρρεύσει ο κομμουνισμός και φανερώνει όλες τις εγγενείς και δομικές αδυναμίες του.

Το Τσεβενγκούρ είναι μια πόλη της στέπας στην οποία φαίνεται πως ο κομμουνισμός έχει ήδη εγκαθιδρυθεί τη στιγμή που οι εμφύλιες μάχες ανάμεσα στους Κόκκινους και τους Λευκούς είναι ακόμη σε εξέλιξη. Έντεκα μπολσεβίκοι και ο αρχηγός τους μεταβαίνουν στην πόλη, αφανίζουν την τοπική μπουρζουαζία και χτίζουν τον παράδεισο επί της γης μαζί με τον πάμφτωχο πληθυσμό. Το αποτέλεσμα όχι μόνο δεν θα τους δικαιώσει, αλλά θα αποδειχθεί μεγαλειώδης αποτυχία.

Πού κατέληξαν οι ιδεολόγοι επαναστάτες; Να πλέουν στο άγνωστο δίχως κάποια βεβαιότητα να μπορεί να τους συγκρατήσει.

Ο βασιλιάς των ξωτικών, Μισέλ Τουρνιέ (μτφρ. Λίζυ Τσιριμώκου, εκδ. Στερέωμα)

Ενα από τα σημαντικά βιβλία της γαλλικής λογοτεχνίας που έλαβε το Βραβείο Γκονκούρ το 1970. Το μυθιστόρημα του Μισέλ Τουρνιέ Ο βασιλιάς των ξωτικών πήρε τον τίτλο του από το ποίημα του Γκαίτε –ένα από τα πιο γνωστά του–, το οποίο μελοποιήθηκε από τον Σούμπερτ, και αποτελεί μια παραλλαγή του θρυλικού θέματος του παιδοκτόνου τέρατος, καθώς και μια απεικόνιση ενός συγκεκριμένου γερμανικού φαντασιακού.

Ο τίτλος Ο βασιλιάς των ξωτικών είναι η απόδοση στα ελληνικά του τίτλου του εν λόγω ποιήματος από τον Ζαν Μορεάς.

Ο Τουρνιέ δημιουργεί ένα πυκνό μυθιστόρημα και μας αφηγείται την ιστορία του τέρατος που με κάποιο τρόπο συναντιέται με την Ιστορία της Γερμανίας και δίνει υπόσταση σε μερικά από τα πιο τραγικά γεγονότα του 20ού αιώνα, συνδέοντάς τα με κάποιες από τις πιο βαθιά ριζωμένες φανταστικές φιγούρες στο συλλογικό μας ασυνείδητο.

Τα χρόνια της αθωότητας, Ίντιθ Γουόρτον (μτφρ. Όλγα Γκαρτζονίκα, εκδ. Μίνωας)

Αυτό το μυθιστόρημα έχει τη δική του ιστορία όχι μόνο για την Ίντιθ Γουόρτον, αλλά και για την αμερικανική λογοτεχνία, καθώς ήταν η αιτία να δοθεί μια πρώτη φορά σε γυναίκα το σεπτό Βραβείο Πούλιτζερ.

Και, όχι, δεν είναι ένα απλοϊκό βιβλίο: αντίθετα ασκεί έντονη κριτική στα υποκριτικά ήθη της εποχής και συνάμα είναι ένας ύμνος στη γυναικεία δύναμη, αλλά και στο θάλπος της αγάπης. Είναι η ιστορία του Νιούλαντ Άρτσερ, ενός νεαρού φέρελπι δικηγόρου της υψηλής κοινωνίας, που ετοιμάζεται να ανακοινώσει τον αρραβώνα του με την όμορφη και αθώα Μέι Γουέλαντ. Η εμφάνιση της ξαδέλφης της Μέι, κόμησσα Έλεν Ολένσκα, Είναι μια γοητευτική γυναίκα που επιστρέφει στην πατρίδα της μετά την απόφασή της να εγκαταλείψει και να χωρίσει με τον Ευρωπαίο σύζυγό της.

Η ομορφιά της, η αντισυμβατική προσωπικότητά της και ο ευρωπαϊκός της αέρας παρασύρουν τον Νιούλαντ Άρτσερ σε έναν παθιασμένο έρωτα κόντρα στους κανόνες και τους ηθικούς φραγμούς της συντηρητικής κοινωνίας της Νέας Υόρκης.

Ο λαγός έχει λεφτά, Τζον Απντάικ (μτφρ. Γιώργος – Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Οξύ)

Το τρίτο μέρος του σπουδαίου έργου του Τζον Απντάικ είναι γεγονός. Μεταφράστηκε και μας περιμένει να γνωρίσουμε τη συνέχεια του Χάρι Άνγκστρομ (του επονομαζόμενου και «Λαγού»).

Βρισκόμαστε ήδη στη δεκαετία του ‘80 και ο Χάρι έχει αφήσει πίσω την άγρια νεότητά του και απολαμβάνει τα καλά της σταθερότητας: εξασφαλισμένη δουλειά, εισόδημα και ποικίλες ανέσεις.

Το μοναδικό πρόβλημα είναι πως ο Λαγός δεν έχει καμία διάθεση να παραιτηθεί από τα απρόοπτα της ζωής στα σαράντα έξι του…Το Ο Λαγός έχει λεφτά αποτελεί το τρίτο βιβλίο της τετραλογίας με πρωταγωνιστή τον «Λαγό» Άνγκστρομ που θεωρείται κορυφαίο συγγραφικό επίτευγμα του Απντάικ.

Ρέκβιεμ, Καρλ Άλφρεντ Λέζερ (μτφρ. Βασίλης Τσαλής, εκδ. Κλειδάριθμος)

Ένας μέχρι πρότινος άγνωστος συγγραφέας, το οποίο ανακάλυψε ο εκδότης και επιμελητής Πέτερ Γκραφ, ο Καρλ Άλφρεντ Λέζερ, καταφέρνει με το μοναδικό βιβλίο που εξέδωσε ποτέ, το Ρέκβιεμ, να περιγράψει τη μελανή περίοδο του γερμανικού μεσοπολέμου, τη στιγμή που τα φαιά τάγματα του Χίτλερ αποκτούν δύναμη.

Ήρωας είναι ο Εβραίος βιρτουόζος τσελίτσας Έριχ Κρακάου που κατέχει σημαντική θέση στη Δημοτική ορχήστρα μια γερμανικής πόλης. Μόνο που όταν τα τάγματα του φύρερ αρχίζουν να παίρνουν κεφάλι, ο Κρακάου θα βρεθεί ανυπεράσπιστος, αποδιοπομπαίος και τελικά φυλακισμένος.

Πρόκειται για αληθινή ιστορία, την οποία ο Λέζερ εμπνεύστηκε από τις περιπέτειες του αδελφού του που πέρασε όλα αυτά τα μαρτύρια μέχρι να καταφέρει να γλιτώσει από τα χέρια των ναζί. Ένα συγκλονιστικό βιβλίο που περιγράφει τη φρίκη που έζησαν αθώοι άνθρωποι εκείνη την περίοδο.

ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ ΑΠ’ ΌΛΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Στραβό αλέτρι, Ιταμάρ Βιέιρα Ζούνιορ (μτφρ. Μαρία Παπαδήμα, εκδ. Αίολος)

Γράφεται στις μέρες μας ο παλιός καλός μαγικός ρεαλισμός; Η απάντηση είναι «ναι», αλλά με διαφορετικό τρόπο από εκείνον που μας έμαθε ο Μάρκες. Ο νεαρός Βραζιλιάνος συγγραφέας Ιταμάρ Βιέιρα Ζούνιορ με το Στραβό αλέτρι δεν γράφει μόνο για την ιδιαίτερη σχέση που αποκτούν δύο αδελφές έπειτα από έναν τραυματισμό της μιας από τις δύο, αλλά και για την αθέατη πλευρά της χώρας του.

Η Μπιμπιάνα και Μπελονίζια θα παίξουν ένα επικίνδυνο παιχνίδι με ένα κοφτερό μαχαίρι, η μια από τις δύο θα χάσει τη γλώσσα της και η άλλη θα γίνει η φωνή της.

Μεταξύ ρεαλισμού και ονείρου, ο συγγραφέας αναπλάθει τον κόσμο των αφροβραζιλιάνων ακτημόνων και απογόνων των σκλάβων σε μία από τις φτωχότερες περιοχές της χώρας. Το βιβλίο έχει λάβει έως τώρα ουκ ολίγα βραβεία (ήταν και στη βραχεία λίστα του βραβείου Booker το 2024) και δίκαια θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μυθιστορήματα του 21ου αιώνα που μας έρχεται από τη Βραζιλία.

Ντίμον Κόπερχεντ, Μπάρμπαρα Κινγκσόλβερ (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Ψυχογιός)

O Ντίμον Κόπερχεντ είναι από εκείνα τα παιδιά που γεννιούνται στη λάθος όχθη. Από την αρχή της γέννησής του καλείται να ζήσει με την αλκοολική μάνα του, η οποία δεν μπορεί να του προσφέρει καμία μητρική φροντίδα.

Αναγκάζεται να επιβιώσει με τα χαρίσματα που έχει από γεννησιμιού του κι άλλα που απέκτησε για να αντέξει σε έναν κόσμο ολότελα αφιλόξενο. Ζει σε μια απομονωμένη γωνιά της Βιρτζίνια όπου τα ναρκωτικά και η φτώχεια, τού είναι οικείες εικόνες.

Ακόμη κι έτσι, ο Ντίμον λαχταράει τη στοργή και την ασφάλεια που, όμως, στον κόσμο του είναι δυσεύρετα. Το βιβλίο της Κινγκσόλβερ είναι πολυβραβευμένο, ενώ ήταν για 70 συνεχόμενες εβδομάδες στα μπέστ σέλερ των New York Times.

Αγαπητέ μαλάκα, Βιρζινί Ντεπάντ (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Στερέωμα)

Μετά την επιτυχία του Βερνόν Σουμποτέξ η Βιρζινί Ντεπάντ έγινε ένα από τα πλέον επιδραστικά ονομάτα της γαλλικής λογοτεχνικής σκηνής. Ανελέητη, σκληρή, αθυρόστομη, μια κλασική ροκ σταρ που πολλοί την παρομοιάζουν με τον Μισέλ Ουελμπέκ.

Στο νέο της βιβλίο Αγαπητέ μαλάκα επιβεβαιώνει πλήρως το πόσο ιδιαίτερη φωνή είναι. Σε τούτο το επιστολικό μυθιστόρημα μετέχουν μια ξεπεσμένη 50άρα ηθοποιός και ένας επιτυχημένος συγγραφέας που κατηγορείται για σεξουαλική παρενόχληση.

Η μεταξύ τους συνομιλία μέσω μέιλ ξεκινάει από ένα βιτριολικό σχόλιο του Όσκαρ προς την Ρεμπέκα. Φυσικά δεν ξεκινάει με τους καλύτερους οιωνούς η μακρινή τους σχέση, αλλά σταδιακά ο ένας ανοίγεται στον άλλον.

Η Ντεπάντ βρίσκει πρόσφορο έδαφος να μιλήσει για το #metoo, τα κοινωνικά δίκτυα, τα ναρκωτικά, την πατριαρχία, αλλά και τον φεμινισμό με τον δικό της ασεβή τρόπο.

Οι κράχτες, Κάρα Χόφμαν (μτφρ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, εκδ. Gutenberg)

Η Αμερικανίδα συγγραφέας Κάρα Χόφμαν ερανίζεται στοιχεία από την προσωπική της ιστορία όταν νέα ήρθε στην Αθήνα και μη έχοντας άλλους πόρους, χρειάστηκε να δουλέψει ως κράχτης σε ξενοδοχεία κοντά στο σταθμό Λαρίσης.

Μιλάμε, φυσικά για την Αθήνα του 1988, τότε που τα πράγματα στην πρωτεύουσα ήταν τελείως διαφορετικά σε σχέση με σήμερα. Στο μυθιστόρημα πρωταγωνιστές είναι ένα ζευγάρι Άγγλων (ο μαύρος ποιητής και μποξέρ Μάιλο και ο λευκός αλκοολικός Τζάσπερς) που με τη σειρά τους γίνονται κράχτες για να εξασφαλίσουν την τροφή και τα ποτά τους.

Όταν θα γνωρίσουν την Αμερικανίδα Μπράντι θα γίνουν ένα αχώριστο τρίδυμο, κάτι που θα επηρεάσει τη ζωή όλων. Το βιβλίο βγάζει μια ανεμελιά, έναν ροκ χαρακτήρα, αν και έχουμε να κάνουμε με μια ιστορία επιβίωσης. Η φιλία πάντως διατρανώνεται στο βιβλίο με κάθε τρόπο.

Καθεδρικοί, Κλαούδια Πινιέιρο (μτφρ. Ασπασία Καμπύλη, εκδ. Carnivora)

Υπάρχουν οικογενειακά δράματα που τα καλύπτει ο χρόνος κι άλλα που τα σκεπάζει μια παράξενη και ένοχη σιωπή. Στους Καθεδρικούς της Πινιέιρο η 17χρονη Άννα Σαρδά θα βρεθεί νεκρή με αποτρόπαιο τρόπο σε μια αλάνα κοντά στο σπίτι της.

Ποιος σκότωσε αυτό το κορίτσι που προέρχεται από μια αξιοσέβαστη καθολική οικογένεια; Η Πινιέιρο φτιάχνει ένα σκοτεινό οικογενειακό νουάρ όπου επτά φωνές δίνουν τη δική τους εκδοχή, αλλά ταυτόχρονα αποδεικνύονται αναξιόπιστοι καθώς φαίνεται πως κρύβουν μυστικά που σχετίζονται με τον θάνατο της Άννα. Ένα πολύ δυνατό μυθιστόρημα για όσα συμβαίνουν σε μια καθόλα τυπική οικογένεια.

Το πίσω δωμάτιο, Κάρμεν Μαρτίν Γκάιτε (μτφρ. Κυριάκος Φιλιππίδης, εκδ. Gutenberg)

Οι Ισπανοί έχουν ανεπούλωτο τραύμα με τον δικό τους Εμφύλιο πόλεμο και την εποχή που ο Φράνκο επέβαλλε τον σιδηρό του νόμο. Το μυθιστόρημα της Κάρμεν Μαρτίν Γκάιτε Το πίσω δωμάτιο είναι εξαίσιο δείγμα αυτής της θεματολογίας που μας έρχεται από την Ιβηρική χερσόνησο.

Ηρωίδα είναι μια διάσημη συγγραφέας που ένα βράδυ, υπό καταρρακτώδη βροχή, δέχεται την επίσκεψη ενός άγνωστου μαυροντυμένου άντρα. Οσο και αν το μυστήριο γύρω από την ταυτότητά του δεν λύνεται, τόσο η γυναίκα προβαίνει σε αποκαλύψεις και αναθυμάται ιστορίες από εκείνη τη σκληρή εποχή.

Τα προσωπικά βιώματα της Γκάιτε συνδέονται άμεσα με την Ιστορία της Ισπανίας και το αποτέλεσμα είναι κάτι περισσότερο από δυνατό. Το βιβλίο έλαβε το Εθνικό Βρανείο Λογοτεχνίας της Ισπανίας.

Ας πούμε πως είμαι εγώ, Βερόνικα Ράιμο (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Δώμα)

Είναι η πρώτη φορά που ερχόμαστε σε επαφή με την Ιταλίδα Βερόνικα Ράιμο και σίγουρα εγγράφει υποθήκες να την αναζητήσουμε περαιτέρω. Το Ας πούμε πως είμαι εγώ δημιουργεί εξαρχής την εντύπωση μιας αυτομυθοπλασίας που όμως καλυμμένη πίσω από τη μυθοπλαστική συνθήκη αποκτάει κι άλλο νόημα.

Η Βερόνικα προσπαθεί να μεγαλώσει (στα τέλη του 20ου αιώνα με αρχές του 21ου), αλλά όπως συμβαίνει πάντα με τους νέους, εγκλωβίζονται σε μια τυπική οικογένεια που προκαλεί νευρώσεις, άγχη και ενοχές.

Τι επιλέγει η συγγραφέας Βερόνικα; Μεγάλη πια να κάνει μια βουτιά στο οικογενειακό παρελθόν δίχως όμως περιττές δραματοποιήσεις. Γι’ αυτό και καταφεύγει συχνά στο μπουρλέσκ για να μας δείξει την άλλη εκδοχή (τη σχεδόν αστεία) της οικογένειάς της.

Ο χορός της προδοσίας, Ματίας Ενάρ (μτφρ. Χαρά Σκιαδέλλη, εκδ. Στερέωμα)

Σε μια παραθαλλάσια περιοχή της Μεσογείου εμφανίζεται ένας βρόμικος στρατιώτης που ουδείς γνωρίζει. Εχει μόλις ξεφύγει από έναν άγνωστο πόλεμο και προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει τον εαυτό του μακριά από το πεδίο των μαχών.

Στα περίχωρα του Βερολίνου, στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, ένα συμπόσιο αποτίνει φόρο τιμής στον Πολ Χόιντεμπερ, ιδιοφυή μαθηματικό απ’ την Ανατολική Γερμανία, διασωθέντα του Μπούχενβαλντ, αντιφασίστα που παρέμεινε πιστός στη δική του πλευρά του Τείχους του Βερολίνου, παρά την κατάρρευση της κομμουνιστικής ουτοπίας.

Ο Ματίας Ενάρ κάνει πάλι το… θαύμα του και μέσω αυτών των δύο ιστοριών που συγκροτούν τον Χορό της προδοσίας μάς μιλάει (με τα ελάχιστα δυνατά μέσα) για την αγάπη, την πολιτική, τον πόλεμο, την ελπίδα και την επιβίωση.

Οι ονειροπόλοι, Γκιλμπέρτ Αντέρ (μτφρ. Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Οξύ)

Όσα χρόνια κι αν περάσουν, ο Μάης του ‘68 πάντα θα μας τροφοδοτεί με υλικό και ιστορίες. Οι ονειροπόλοι του Γκιμπέρτ Αντέρ μάς μεταφέρει σε εκείνες τις γεμάτες ένταση και πάθος ημέρες.

Δύο δίδυμοι νεαροί από τη Γαλλία και ένας συνομήλικός τους από την Αμερική μπαίνουν σε φάση εξέγερσης και μεθούν από την ποίηση των δρόμων. Μπορεί να εκλύεται βία, αλλά συνάμα είναι και το συναπάντημα της μέθης, της ουτοπίας και της νεανικής ορμής για αλλαγή στα πάντα.

Ένα μυθιστόρημα ύμνος για εκείνες τις ημέρες των οδοφραγμάτων, των απεργιών διαρκείας, των σηκωμένων γροθιών και της ελπίδας για έναν δικαιώτερο κόσμο που δεν θα ζει με καταπίεση και αλλοτρίωση.

Μάρτυς!, Κάβε Ακμπάρ (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά, εκδ. Ίκαρος)

Το πρώτο μυθιστόρημα του Ιρανού Κάβε Ακμπάρ έχει συζητηθεί αρκετά στις ΗΠΑ και έχει φτάσει στα μπεστ σέλερ των New York Times. Μάλιστα είναι το πρώτο του πεζογραφικό έργο, καθώς ως τώρα έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές.

Ο ορφανός Σάιρους Σαμς, γιος Ιρανών μεταναστών που απεξαρτήθηκε πρόσφατα από τα ναρκωτικά και το αλκοόλ, καθοδηγούμενος από φωνές καλλιτεχνών, νεκρών ποιητών και βασιλιάδων, αναζητά το νόημα της ζωής και, κυρίως, του θανάτου.

Του έχει γίνει εμμονή η αυτοθυσία των μαρτύρων. Αυτή θα τον οδηγήσει να βρει την σκοτωμένη μητέρα του, τον θείο του που διέσχιζε ως άγγελος παρηγορητής τα πεδία μάχης του Ιράν, αλλά και μια καλλιτέχνιδα που ζει τις τελευταίες μέρες της στο Μουσείο του Μπρούκλιν. Ολα αυτά θα τον φέρουν αντιμέτωπο με το οικογενειακό του παρελθόν και τα αναπάντεχα μυστικά του.

Η άκρη του ορίζοντα, Μπένζαμιν Μάιερς (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Κλειδάριθμος)

Οι κριτικές που έχει λάβει ο Μάιερς για το μυθιστόρημά του Η άκρη του ορίζοντα είναι διθυραμβικές. Χαρακτηρίστηκε, δε, ως βιβλίο της χρονιάς από τους Times.

Το θέμα του δεν είναι πρωτότυπο, όμως η γραφή του είναι συγκινητική, βαθύτατα ανθρώπινη και μας θυμίζει πως οι άνθρωποι, όσο διαφορετικοί κι αν είμαστε, επιζητούμε τη συνάφεια και την αληθινή αγάπη.

Ένα καλοκαίρι μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, ο δεκαεξάχρονος Ρόμπερτ Άπλγιαρντ ξεκινάει με τα πόδια από ένα χωριό ανθρακωρύχων στην κομητεία του Ντάραμ για να εξερευνήσει την αγγλική ύπαιθρο.

Φτάνοντας στο Ρόμπιν Χουντ Μπέι, στις ακτές του Βόρειου Γιόρκσιρ, συναντά την Ντόλσι, μια εκκεντρική ώριμη γυναίκα που ζει σε μια ετοιμόρροπη αγροικία δίπλα στη θάλασσα. Καθώς οι καλοκαιρινοί μήνες περνούν, ο Ρόμπερτ και η Ντόλσι αναπτύσσουν μια απίθανη φιλία που θα αλλάξει ριζικά και απρόσμενα το μέλλον και των δυο τους.

Στη ράχη της τίγρης, Ζουλφού Λιβανελί (μτφρ. Φραγκώ Καραογλάν, εκδ. Πατάκη)

Τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι η χρονική περίοδος που αναπτύσσεται το νέο μυθιστόρημα του φιλέλληνα Τούρκου συγγραφέα Ζουλφού Λιβανελί.

Πρόκειται για την ιστορία ενός πανίσχυρου σουτλάνου που βρίσκεται εκθρονισμένος και εξόριστος στην πόλη που εξέθρεψε τους επαναστάτες που τον ανέτρεψαν, τη Θεσσαλονίκη του 1909.

Ένας από αυτούς τους επαναστάτες αξιωματικούς, ο στρατιωτικός γιατρός Ατίφ, αναλαμβάνει την καθημερινή παρακολούθηση της υγείας του ίδιου και της πολυμελούς οικογένειάς του.

Όσο κι αν είναι εχθροί, η καθημερινή τριβή μεταξύ τους θα δημιουργήσει ένα ιδιαίτερο δίπολο που έχει να κάνει με την εξουσία. Ο Λιβανελί μελετάει με ουσιαστικό τρόπο την αμφιλεγόμενη εποχή του Αμπντουλχαμίτ, σε μια εκ νέου θεώρηση των βασικών ζητημάτων της ανθρώπινης φύσης και του ιστορικού αφηγήματος.

Ο θάνατος του Φράνσις Μπέικον, Μαξ Πόρτερ (μτφρ. Θωμάς Συμεωνίδης, εκδ. Σαιξπηρικόν)

Μπορούν οι λέξεις να αποκρυπτογραφήσουν τα μύχια της ζωγραφικής τέχνης ενός σπουδαίου δημιουργού; Ο Μαξ Πόρτερ συνομιλεί με τον τρόπο με τον μεγάλο Ιρλανδό ζωγράφο Φράνσις Μπέικον και τις τελευταίες ημέρες της ζωής του.

Το βιβλίο είναι θράσματα από τη ζωή του, τους ανθρώπους που γνώρισε, καθώς και τις κριτικές που έλαβε για τα έργα του. Ο Πόρτερ φτιάχνει επτά πίνακες με λέξεις, ενώ το βιβλίο απογειώνεται όταν ο συγγραφέας απευθύνεται στον Μπέικον, αποκαλύπτοντας τα πραγματικά σημεία φυγής αυτού του καινοτόμου εγχειρήματος σύγκλισης της γραφής με τη ζωγραφική: την αγάπη του για τον Μπέικον· την απόπειρα να μιλήσουν οι πίνακες με τη δική τους φωνή.

Η λίστα του δικαστή, Τζον Γκρίσαμ (μτφρ. Γιώργος Μπαρουξής, εκδ. Ελληνικά Γράμματα)

Ο μάστορας των δικαστικών θρίλερ επιστρέφει με ένα βιβλίο που σε κερδίσει αμέσως με τον φρενήρη ρυθμό του και τις ποικίλες ανατροπές του. 

Η Λέισι Στολτζ, ερευνήτρια στο Συμβούλιο Δικαστικής Δεοντολογίας της Φλόριντα, ξεφεύγει από τη ρουτίνα που έχει πέσει εξαιτίας μιας μυστηριώδους γυναίκας που της αποκαλύπτει ότι ένας δικαστής της πολιτείας της Φλόριντα είναι κατά συρροή δολοφόνος και, μεταξύ άλλων θυμάτων του, δολοφόνησε και τον πατέρα της, σε μια υπόθεση που παραμένει ανεξιχνίαστη επί δύο δεκαετίες.

Τότε η Λέισι αναλαμβάνει την υπόθεση γνωρίζοντας πως δεν εύκολη, καθώς ο δικαστής, εκ της θέσεώς του, ξέρει από πρώτο χέρι πώς λειτουργούν η Σήμανση και η ιατροδικαστική υπηρεσία, γνωρίζει τις διαδικασίες και τα πρωτόκολλα της αστυνομίας και, το σημαντικότερο, τον νόμο. Άρα ξέρει να ξεγλυστράει. Για πόσο, όμως, ακόμη;

Μπελ Γκριν, Αλεξάντρα Λαπιέρ (μτφρ. Ροζαλί Σινοπούλου, εκδ. Gema)

Στην καρδιά της Αμερικής (Νέα Υόρκη, 1900), εκεί που νομίζεις ότι βασιλεύει η ισότητα, χτυπάει η καρδιά του ρατσισμού και της αναγκαίας υποκρισίας.

Το μυθιστόρημα της Αλεξάντρα Λαπιέρ Μπελ Γκριν είναι η ιστορία μιας γυναίκας που αναγκάζεται να υποδυθεί έναν ρόλο μόνο και μόνο για να μπορέσει να κάνει το όνειρό της πραγματικότητα.

Η βιβλιόφιλη Μπελ Γκριν καταφέρνει να γίνει διευθύντρια της υπέροχης βιβλιοθήκης του μεγιστάνα Τζέι Πι Μόργκαν και η χαϊδεμένη της διεθνούς αριστοκρατίας. Ωστόσο, κρύβει από όλους ότι είναι αφροαμερικανή και επιπλέον, κόρη ενός διάσημου μαύρου ακτιβιστή που βλέπει την επιθυμία της να κρύψει τις ρίζες της ως προδοσία.

Τέτοιου είδους διχασμοί είναι που δημιουργούν δράματα και δυνατούς ήρωες. Η ηρωίδα της Λαπιέρ θριαμβεύει και συντρίβεται ταυτοχρόνως.

Ένα θηρίο στον Παράδεισο, Σεσίν Κουλόν (μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, εκδ. Gutenberg)

Η νεαρή Γαλλίδα συγγραφέας (γεννημένη το 1990) κατάφερε με το μυθιστόρημά της Ένα θηρίο στον Παράδεισο να μπει για τα καλά στην καρδιά των αναγνωστών και των κριτικών. Διόλου τυχαίο ότι κέρδισε λογοτεχνικό βραβείο της εφημερίδας Le Monde.

Πρόκειται για την ιστορία των δύο ορφανών αδελφών, της Μπλανς και του Γκαμπριέλ, που αναγκάζονται να μεγαλώσουν στο αγρόκτημα της γιαγιάς τους που φέρει το όνομα «Παράδεισος». Εκεί θα συναντήσουν τον έφηβο Λουί και τον Αλεξάντερ.

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα μαθητείας, καθώς η ζωή των παιδιών θα αλλάξει σημαντικά σε έναν χώρο που έχει τους δικούς του κανόνες και στον οποίο άλλοτε πνέει αέρας ελευθερίας κι άλλοτε μια σκοτεινιά φυλακής. 

Η λευκή καλύβα, Τούρβαλντ Στεν (μτφρ. Βασιλική Πορφυρίδου, εκδ. Βακχικόν)

Η Λευκή καλύβα του Νορβηγού συγγραφέα Τούρβαλντ Στεν είναι μια συγκινητική ιστορία που μάς φέρνει αντιμέτωπους με τη ντροπή, τη συγκάληψη, την αποδοχή της διαφορετικότητας, αλλά και την αξία της ανθρώπινης ζωής.

Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ένας άνθρωπος που λόγω μιας κληρονομικής ασθένειας αναγκάζεται να κυκλοφορεί με αναπητικό αμαξίδιο. Μια μέρα δέχεται ένα τηλεφώνημα από μια ξαδέλφη του, της οποίας δεν γνώριζε την ύπαρξη.

Μήπως, όμως, είναι το μοναδικό μυστικό που περιβάλλει τη ζωή του; Η μητέρα του «κάλυψε» τη ζωή του με ένα πέπλο μυστηρίου και προσποίησης. Έρχεται, όμως, η στιγμή που οι αλήθειες της οικογένειας βγαίνουν στο φως (ειδικά αυτή του παππού) φέρνοντας στο φως αναπάντητα και δύσκολα ερωτήματα.

Οι 8 ζωές μιας εκατοντάχρονης χωρίς όνομα, Μιριλάνε Λι (μτφρ. Ρηγούλα Γεωργιάδου, εκδ. Διόπτρα)

Η γιαγιά Μουκ του μυθιστορήματος της πρωτοεμφανιζόμενης Μιριλάνε Λι θα μπορούσε να είναι μια αντιπαθής ηρωίδα. Είναι τρομοκράτισα, δολοφόνος, έχει εξαπατήσει κόσμο και γενικώς την βαραίνουν διάφορα αδικήματα.

Ακόμη κι έτσι, όμως, καταλήγει να είναι ένας αξιαγάπητος χαρακτήρας, καθώς ζώντας στη μεθόριο ανάμεσα στη Νότια και τη Βόρεια Κορέα καταφέρνει να επιβιώσει με κάθε τρόπο, σε μια εποχή άκρως δύσκολη και επικίνδυνη. Το μυθιστόρημα αναφέρεται στην χρονική στιγμή της σφοδρής σύγκρουσης ανάμεσα στα δύο κράτη.

Εμπνευσμένο από την αληθινή ιστορία μιας από τις γηραιότερες γυναίκες που δραπέτευσαν μόνες τους από τη Βόρεια Κορέα, το βιβλίο Οι 8 ζωές μιας εκατοντάχρονης χωρίς όνομα αποτελείται από οχτώ σκοτεινά όσο και μαγευτικά κεφάλαια που ακολουθούν αυτή τη μοναδική γυναίκα και την οικογένειά της

Όταν ήμασταν μικροί, Όλιβερ Λοβένσκι (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο)

Είναι το Trainspotting της γενιάς Ζ; Κατά τα φαινόμενα είναι. Το βιβλίο του νεαρού Όλιβερ Λοβένσκι είναι καυστικό, άμεσο, δραστικό και δεν σε αφήνει σε ησυχία. Οι συνομήλικοί του το έχουν αγκαλιάσει, ενώ ο ίδιος με το πρώτο του βιβλίο δημιούργησε ένα εκδοτικό φαινόμενο.

Είναι η ιστορία του Ίβορ και των τριών κολλητών του (Μάρκο, Γιούνας και Αρζάν), οι οποίοι είναι μόλις δεκάξι χρονών. Ζουν ο ένας για τον άλλον, και κατρακυλούν όλο και βαθύτερα στη μέθη, τη βία, την παραβατικότητα.

Ναρκωτικά, μικροπλοκές και απάτες συνιστούν το καθημερινό τους «περίπατο» μέσα στην πόλη που την αισθάνονται ξένη και εχθρική. Αυτό που τους λείπει είναι η αγάπη, το νοιάξιμο και το γέλιο. Δεν τα βρίσκουν στις οικογένειές τους και τελικά τα μαθαίνουν στη δική τους μικρή κοινότητα.

Η τέχνη της φυγής, Σέρχιο Πιτόλ (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Δώμα)

Ο Σέρχιο Πιτόλ είναι ένας σύγχρονος «άγιος» της λογοτεχνίας. Με την έννοια ότι ταύτισε τη ζωή του μαζί της. Τίποτα δεν υπήρξε στα χρόνια που έζησε που να μην είχε αναφορά στον γραπτό λόγο.

Το βιβλίο του Η τέχνη της φυγής, μέρος της «Τριλογίας της μνήμης» είναι μια σπάνια και εξαιρετική παρακαταθήκη ενός ανθρώπου που ως διπλωμάτης καριέρας ταξίδεψε πολύ, διάβασε ακόμη περισσότερο, μετέφρασε και έγραψε αριστουργήματα.

Σε τούτο το βιβλίο, τα διαβάσματα και οι τόποι, τα βιβλία και οι πίνακες, είναι ήρωες της αφήγησης όσο κι ο ίδιος ο αφηγητής. Πρόκειται για μια ιδιότυπη αυτοβιογραφία φτιαγμένη από ψηφίδες ιστοριών και λέξεων. Μια περιπλάνηση στον κόσμο και τα βιβλία ή, ακόμη σωστότερα, στον κόσμο των βιβλίων που του άνοιξαν το παράθυρο σε μια άλλη ζωή.

Για πάντα, Κλαιρ Κιλρόι (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Παπαδόπουλος)

Άλλη μια συγγραφέας που μας έρχεται από την Ιρλανδία και διαθέτει συγγραφική δύναμη. Προφανώς κάτι καλό συμβαίνει τα τελευταία χρόνια στη συγκεκριμένη χώρα. Στο μυθιστόρημα της Κλαιρ Κιλρόι πρωταγωνίστρια είναι μια νέα μητέρα που είναι βυθισμένη σε μια βαρετή ρουτίνα.

Στο μεταξύ, ο άντρας της ζει σε ένα παράλληλο σύμπαν, με τους ενήλικες. Δουλεύει ολοένα και περισσότερο, δεν συμμερίζεται την κατάστασή της, ούτε τη βοηθάει με την ανατροφή του παιδιού.

Η αβίωτη κατάσταση δημιουργεί θυμό στη γυναίκα, ο οποίος κατευνάζεται όταν συναντάει τυχαία στο πάρκο έναν παλιό της φίλο που είναι κι αυτός παντρεμένος με τρία παιδιά. Αίφνης, μεταξύ τους θα δημιουργηθεί μια σχέση. Η γραφή της Κιλρόι κουβαλάει ευαισθησία και αμεσότητα παραδίδοντάς μια εξόχως ενδιαφέρουσα ηρωίδα.

ΚΟΥΙΡ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ – ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ

Χρυσόψαρο, Άλεκ Σκούφι (μτφρ. Νίκος Σκοπλάκης, εκδ. Κίχλη)

Ο ελληνικής καταγωγής Άλεκ Σκούφι (αλλιώς: Σκουφής) μάς μεταφέρει στο Μεσοπόλεμο του Παρισιού σκιαγραφώντας την ομοερωτική τοπογραφία της πόλης.

Τη στιγμή που στις μέρες μας αναλύουμε τις τάσεις στην queer λογοτεχνία, το Χρυσόψαρο δείχνει να είναι ο προάγγελος σε μυθιστορήματα που θα ακολουθήσουν. Να γιατί θεωρείται ένα έργο-σταθμός στην ομοερωτική λογοτεχνία.

Η ικανότητα του Σκούφι να δημιουργεί ζωντανές εικόνες του νυχτερινμού Παρισιού είναι αναμφίβολες. Μας καλεί να ακολουθήσουμε τους ήρωες στα νυχτερινά κέντρα της Μονμάρτρης και της Πιγκάλ, να αισθανθούμε την ατμόσφαιρα του πρόσκαιρου πανηγυριού, ν’ ακούσουμε τον απόηχο της τζαζ και να νιώσουμε την έξαψη των σωμάτων πριν και μετά την ένωσή τους.

Ανέβα στο βουνό να το φωνάξεις, Τζέιμς Μπόλντουιν (μτφρ. Χρήστος Οικονόμου, εκδ. Πόλις)

Το πρώτο μυθιστόρημα που εξέδωσε ο σπουδαίος Τζέιμς Μπόλντουιν το οποίο περιέχει και πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία. Πρωταγωνιστής στο Ανέβα στο βουνό να το φωνάξεις είναι ο έφηβος Τζον Γκράιμς που μεγαλώνει στο Χάρλεμ.

Την ημέρα των γενεθλίων του (κλείνει τα 14) θα βιώσει μια πρωτοφανέρωτη εσωτερική ένταση, κάτι σαν αποκάλυψη, που θα τον ωθήσει να αναζητήσει τον εαυτό του πέρα από τις επιταγές της μικροκοινωνίας των μαύρων και τις επιταγές της οικογένειάς του.

Ιδιαιτέρως του ιεροκύρακα πατέρα του που επιβάλλει το νόμο του εντός της οικογένειας. Μέσα στον Τζον ξυπνάει η σεξουαλικότητά του, αλλά και η ανάγκη του να πετάξει όλα τα βαρίδια και να ζήσει ελεύθερος. Κάτι πολύ δύσκολο τη δεκατία του ‘30. Ένα πραγματικά ελεγειακό και ποιητικό βιβλίο.

Βιβλίο από αίμα, Κιμ Ντε Λ’ Οριζόν (μτφρ. Μαρία Αγγελίδου, Άγγελος Αγγελίδης, εκδ. Ψυχογιός)

Πώς είναι για ένα παιδί να μεγαλώνει ως non-binary; Τι σχέση αποκτάει με το σώμα και ποια η σχέση που αναπτύσσει με τους άλλους; Ο Κιμ Ντε Λ’ Οριζόν χρειάστηκε δέκα χρόνια για να γράψει αυτό το εν πολλοίς αυτοβιογραφικό βιβλίο που του χάρισε ουκ ολίγα βραβεία, αλλά έδωσε βήμα και σε ανθρώπους που βιώνουν αντίστοιχες καταστάσεις.

Ο ήρωας του βιβλίου επιστρέφει στον τόπο των παιδικών του χρόνων ότaν η γιαγιά του παθαίνει άνοια και περιστοιχίζεται από γυναικείες παρουσίες. Εκεί θα χρειαστεί να έρθει αντιμέτωπος με πράγματα του παρελθόντος που τον σκιάζουν.

Πρόκειται για ένα τρυφερό μυθιστόρημα, με συναίσθημα και αμεσότητα λόγου.

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ

Ο θάνατος έρχεται στάζοντας βροχή, Αντρές Μοντέρο (μτφρ. Μαρία Παλαιολόγου, εκδ. Διόπτρα)

Τα διηγήματα του Μοντέρο είναι ικανά να προσφέρουν μια ενορατική διάσταση στον αναγνώστη. Μπορεί να μάς μεταφέρουν στη Χιλή, την ιδιαίτερη πατρίδα του, εντούτοις αυτό που δημιουργεί είναι ένας ου-τοπος, ολότελα άχρονος.

Ολες οι ιστορίες της συλλογής Ο θάνατος έρχεται στάζοντας βροχή φέρνουν στο νου τα εξαιρετικά δείγματα γραφής των συγγραφέων που δημιούργησαν τον μαγικό ρεαλισμό.

Κάτω από συνεχόμενη βροχή (το υγρό στοιχείο παίζει καταλυτικό ρόλο στις ιστορίες) οι ήρωες του Μοντέρο βιώνουν εξωαισθητικές συγκινήσεις. Συνομιλούν με νεκρούς και αφουγγράζονται μια άλλη πραγματικότητα από την «κανονική».

Η αριθμητική της οικογένειας, Πιλάρ Τένα (μτφρ. Τίνα Τερζιώτη, εκδ. Βακχικόν)

Η οικογένεια είναι η ρίζα του καθενός. Μόνο που επειδή βρίσκεται κάτω από το έδαφος, δύσκολα μπορείς να διακρίνεις τι κρύβει και ως πού φτάνει. Η οικογένεια είναι ένας χώρος που κάθε μέλος της τον βιώνει διαφορετικά.

Η Πιλάρ Τένα στην Αριθμητική της οικογένειας τοποθετεί δύο ξαδέλφες στο κέντρο της σκηνής και τριγύρω, ως απαραίτητος χορός, κινούνται οικείοι άνθρωποι της οικογένειας.

Πάθη, απώλειες, μυστικά, γάμοι, θάνατοι, καλοκαιρινές διακοπές και κάμποσα άλλα απαρτίζουν αυτή την αριθμητική της ζωής (τελικά). Η Πιλάρ Τένα μιλάει για εκείνη, αλλά και για εμάς με έναν τρόπο νοσταλγικό και ανθρώπινο.