Τι θα διαβάσουμε τις μέρες και τις εβδομάδες που έρχονται

 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

Με μια δυστοπία θα καταπιαστεί ο Νίκος Α. Μάντης στο νέο του μυθιστόρημα Αδύνατες Πόλεις – Τα χρονικά της προσομοίωσης (εκδ. Καστανιώτη).

Δεύτερο βήμα και για τον βραβευμένο Άρη Αλεξανδρή με το μυθιστόρημα Τρία επί ψυχής (εκδ. Μεταίχμιο). Εδώ πρωταγωνιστεί η τριαντάχρονη Άνι, η οποία καλείται να ξεπεράσει τον θάνατο του παιδικού της φίλου, να αποκωδικοποιήσει την περίεργη σχέση που έχει αναπτύξει με τη μητέρα του και να αντιμετωπίσει με γενναιότητα τη δική της μητέρα. 

Ο Φίλιππος Φιλίππου στο νέο του μυθιστόρημα έχει ως αντικείμενο μελέτης του τον Κώστα Ταχτσή και συγκεκριμένα τη δολοφονία του. Για να γράψει το Ποιος σκότωσε τον Κώστα Ταχτσή; (εκδ. Πατάκη) ο συγγραφέας μελέτησε τα δημοσιεύματα του τύπου, καθώς και τα βιβλία του Ταχτσή που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του, συνομίλησε με φίλους και γνωστούς του εκλιπόντος και φυσικά επιστράτευσε τη φαντασία του.

Κινητικότητα και κάποιες εκδοτικές «μεταγραφές» θα δούμε το επόμενο διάστημα. Το έκτο βιβλίο της Βάσιας Τζανακάρη Γεννιέται ο κόσμος θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Μια αναζήτηση φτάνει στο τέλος της, νέοι δρόμοι ανοίγονται, το κοντέρ μηδενίζει, όταν μια νύχτα του Δεκέμβρη ένας άντρας μπαίνει σε ένα ουζερί στην Ευελπίδων, μια γυναίκα γυρίζει να τον αντικρίσει και τότε γεννιέται ο κόσμος.

Στις εκδόσεις Μεταίχμιο θα βρούμε το νέο νουάρ μυθιστόρημα του Μίνου Ευσταθιάδη Σου γράφω από την κοιλιά του κτήνους. Δύο φαινομενικά άσχετες μεταξύ τους υποθέσεις –η απαγωγή ενός μικρού κοριτσιού το 1981 στο δάσος της βαυαρικής λίμνης Άμερ και η δολοφονία μιας γυναίκας στο Μόναχο είκοσι πέντε χρόνια αργότερα– συνδέονται με έναν αναπάντεχο τρόπο. 

Ο Κώστας Αρκουδέας στο βιβλίο του Μυστική Ιθάκη (εκδ. Καστανιώτη) συντονίζεται με τους πρωτοπόρους της συγγραφικής τέχνης, ακολουθώντας τα ίχνη της γραφής τους. Χωρισμένοι σε ζεύγη, ο Κωνσταντίνος Καβάφης και η Έμιλυ Ντίκινσον, ο Τζερόμ Σάλιντζερ και ο Φερνάντο Πεσσόα, ο Αρθούρος Ρεμπώ και ο Σαρλ Μπωντλαίρ, ο Φίλιπ Ντικ και ο Γεώργιος Βιζυηνός, ο Στέφαν Τσβάιχ και η Βιρτζίνια Γουλφ απαρτίζουν μια ένδοξη σύναξη. Ευφυείς και μοναχικοί, σε διαρκή αναζήτηση, διαβαίνουν έναν κήπο μυστικό όπου όλα επιτρέπονται. 

Νέο μυθιστόρημα, επίσης, έπειτα από πολλά χρόνια, από τον Δημοσθένη Κούρτοβικ με τίτλο Ο ήχος της σιωπής της (εκδ. Εστία). Ένα καλειδοσκοπικό autofiction, που έχει στο κέντρο του τη μητέρα του συγγραφέα και μια ολόκληρη εποχή.

Με το νέο αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα Το παιδί του διαβόλου (εκδ. Μεταίχμιο) επανέρχεται και ο Πέτρος Τατσόπουλος, μια «συνέχεια», τρόπον τινά, του ιδιαίτερα επιτυχημένου αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος Η καλοσύνη των ξένων.

Νέα μυθιστορήματα αναμένουμε επίσης από τους: Δημήτρη Στεφανάκη Πάντα η Αλεξάνδρεια (εκδ. Μεταίχμιο), Αύγουστο Κορτώ Η καρδιά του πατέρα μου (εκδ. Πατάκη), Φοίβο Οικονομίδη Ψάχνοντας γιακαράντες (εκδ. Εστία), Χρήστο Χαρτοματσίδη Ρίο Γκράντε (εκδ. Μεταίχμιο), Κατερίνα Παπαντωνίου Συνθετική ορμόνη – Μυθιστόρημα σε είκοσι δύο επεισόδια (εκδ. Καστανιώτη), Μανώλη Ανδριωτάκη Ο θάνατος του συγγραφέα (εκδ. Ψυχογιός), Περικλή Σφυρίδη Μεταμόσχευση νεφρού και ένα κείμενο του Π.Σ. για τον τηλεοπτικό κανιβαλισμό (εκδ. Εστία), Βασιλική Πέτσα Δεν θ’ αργήσω (εκδ. Πόλις).

ΝΟΥΒΕΛΕΣ

Μεταγραφών συνέχεια, με τη νέα νουβέλα του Δημήτρη Τανούδη, Το μούδιασμα, να κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Στερέωμα. Ένας άντρας περιδιαβαίνει το κέντρο της πόλης κρατώντας σφιχτά την κούτα με τα δώρα που σχεδιάζει να στείλει στην άλλη άκρη της χώρας, στον Α., τον επτάχρονο γιο του. Πολλές φορές θα αντιμετωπίσει το μούδιασμα.

Και η Τατιάνα Κίρχωφ στο δεύτερο βιβλίο της, τη νουβέλα Στο πανήγυρι την έχασα, έχει μεταφερθεί στις εκδόσεις Διόπτρα. Εδώ η Κίρχωφ εστιάζει τη γραφή της στο θέμα της κοινωνικής απομόνωσης των νέων και του εθισμού τους στο gaming.

Ο Βασίλης Τσιαμπούσης έγραψε τη νουβέλα Χυμευτή αγάπη μου, η οποία θα κυκλοφορήσει το επόμενο διάστημα από τις εκδόσεις Εστία.

Με ενδιαφέρον, αναμένουμε μέσα στον Νοέμβριο μια νουβέλα από τον Νικήτα Σινιόσογλου με τίτλο Απομονωτήριο λοιμυπόπτων ζώων (εκδ. Κίχλη). Ανεπιτήρητο παραγωγικό ζώο γυρνά νύχτα στους δρόμους μιας παρηκμασμένης πολιτείας, ώσπου χάνει τον δρόμο για το σπίτι του. Το κλείνουν στο Απομονωτήριο, ένα ίδρυμα με σκοπό την ενδυνάμωση λοιμυπόπτων ζώων με ιδιαιτερότητες. Κάθε νύχτα και άλλο ζώο παίρνει τον λόγο και διηγείται την ιστορία του άγριου βασανισμού του.

ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ

Είκοσι οκτώ μικρά διηγήματα, θα προστεθούν στην εργογραφία του Αχιλλέα Κυριακίδη, με τη νέα του συλλογή με τίτλο Το κερί του Καρτέσιου και άλλα διηγήματα (εκδ. Πατάκη).

Ενώ, στη νέα συλλογή διηγημάτων Ντόμινο – Η τέχνη των αλυσιδωτών πτώσεων (εκδ. Κίχλη), της Έλενας Μαρούτσου θα περιλαμβάνονται επτά εκτενή διηγήματα, τα οποία συνδέονται ως εξής: το τέλος του καθενός δίνει το λάκτισμα για την έναρξη του επόμενου. Η σκυτάλη της δράσης περνά συνεχώς από το χέρι της ζωής σε αυτό του θανάτου, από αυτό της καταστροφής σε αυτό της δημιουργίας. 

Μια πολύ ενδιαφέρουσα ανθολογία αναμένουμε τις επόμενες μέρες, με τίτλο O άλιωτος και άλλες ιστορίες με βρυκόλακες και υπότιτλο Μια ελληνική ανθολογία λαογραφικού τρόμου (Ανθολόγηση – εισαγωγή – επίμετρο: Γιώργος Θάνος, εκδ. Ροές). Η λεπτομέρεια που κάνει αξιοπρόσεκτη τη συλλογή, καθώς και τα συνοδευτικά κείμενα του Γιώργου Θάνου, είναι πως πρόκειται για μια ανθολογία νεοελληνικών διηγημάτων, από τα μέσα του 19ου αιώνα ως και τον Μεσοπόλεμο. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται 13 διηγήματα των: Άγγελου Κοσμή, Κώστα Πασαγιάννη, Κωνσταντίνου Καζαντζή, Ανδρέα Αβούρη, Χρήστου Χρηστοβασίλη, Ιωάννη Κονδυλάκη, Χάρη Επαχτίτη, Ιάκωβου Πολυλά, Δημητρίου Αινιάνος, Γεράσιμου Γρηγόρη, Αλέξανδρου Πολυχρονάκη και Αχιλλέα Παράσχου.

Συλλογές διηγημάτων αναμένουμε και από τη Μαρία Σκιαδαρέση Αντιγόνη απ’ το Πουσκάρ (εκδ. Πατάκη), Έλενα Καρακούλη Δέκα τρόποι να εκτεθείς (εκδ. Καστανιώτη), Αντώνη Μυλωνάκη, Εννιά (εκδ. Καστανιώτη). 

ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΙ

Με μια συλλογή διηγημάτων κάνουν την πρώτη τους εμφάνιση στην πεζογραφία: Ο Βαγγέλης Σέρφας με τον τόμο Όχι, μην μπαίνετε στον κόπο (εκδ. Πατάκη) και η Αταλάντη Ευριπίδου με το Εκείνοι που δεν έφυγαν (εκδ. Πόλις).

Με το μυθιστόρημα Μπίζνες αζ γιούζουαλ (εκδ. Μεταίχμιο), εμπνευσμένο από τον κόσμο των επιχειρήσεων, κάνει την πρώτη του εμφάνιση ο Αντώνης Τζωρτζακάκης, ενώ ο Σπύρος Μαντζαβίνος στο πρώτο του βιβλίο Ποδολάτρες (εκδ. Πατάκη), ένα παιγνιώδες πεζογράφημα για τον φετιχισμό, εμπνέεται από πέλματα, πατούσες, δάχτυλα, φτέρνες, αστράγαλους, καμάρες, μύτες των ποδιών, γάμπες, γόνατα, μηρούς· με μια λέξη: από τα άκρα.

ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΕΙΣ

Νέα έκδοση για το πρωτοποριακό μυθιστόρημα της Ντόρας Ρωζέττη Η ερωμένη της (εκδ. Μεταίχμιο). Ακόμη και αν ξέρεις την ιστορία του ερωτικού πάθους ανάμεσα σε δύο γυναίκες, η οποία σκανδάλισε την κοινωνία της εποχής, στην επανέκδοση που αναμένουμε περιλαμβάνεται νέο επίμετρο της Χριστίνας Ντουνιά, Ομότιμης Καθηγήτριας Νεοελληνικής Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, με πολλά νέα στοιχεία τόσο για την Αθήνα της δεκαετίας του 1920 όσο και για την Ντόρα Ρωζέττη.

Από τα ταξιδιωτικά βιβλία του Νίκου Καζαντζάκη, αναμένουμε το επόμενο διάστημα τον τόμο Ταξιδεύοντας – Ιαπωνία- Κίνα (εκδ. Διόπτρα). 

Οι Εκδόσεις Πατάκη σχεδιάζουν την επανέκδοση όλων των μυθιστορημάτων του Αλέξανδρου Κοτζιά ξεκινώντας από την Πολιορκία. Το 1953 ο Κοτζιάς δημοσιεύει την Πολιορκία, το πρώτο μυθιστόρημα που γράφεται για τον Εμφύλιο. Πρωταγωνιστής του, ο ασφαλίτης Μηνάς Παπαθανάσης που, στην τελευταία περίοδο της Κατοχής, ταμπουρωμένος με τους άντρες του στο Μεταξουργείο, συγκρούεται θανάσιμα με ένοπλες ομάδες της αριστεράς. Εβδομήντα χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία, η προσεχής έκδοση της Πολιορκίας περιλαμβάνει τις γλωσσικές αναθεωρήσεις που έκανε ο συγγραφέας λίγο πριν από τον θάνατό του το 1992. Περιέχει επίσης επιλογικό σημείωμα της Ελένης Κεχαγιόγλου, εκτενή υπομνηματισμό του Μιχάλη Καλαβρού για τα γεγονότα της δύσκολης εμφυλιακής περιόδου και πλούσια ανθολογία κριτικών σημειωμάτων από όλη τη διαδρομή του έργου. 

Νέα έκδοση της τρίτης συλλογής διηγημάτων του Γιάννη Παλαβού, Το παιδί από τις εκδόσεις Ίκαρος. 

Νέα έκδοση του θεατρικού έργου της Αλεξάνδρας Κ* Γάλα, αίμα (εκδ. Πατάκη) που παρουσιάστηκε πρώτη φορά το 2021 στο Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου.

Επανέκδοση για το βιβλίο της Λένας Διβάνη Εγώ ο Ζάχος Ζάχαρης (εκδ. Πατάκη) και της Ευγενίας Φακίνου Έρως, Θέρος, Πόλεμος (εκδ. Καστανιώτη).

Οι εκδόσεις Opportuna θα επανεκδόσουν τα Άπαντα του Περικλή Κοροβέση. Το επόμενο διάστημα θα κυκλοφορήσει ο πρώτος τόμος, ο οποίος θα περιλαμβάνει τα πεζογραφικά και τα θεατρικά του έργα. Τα εισαγωγικά κείμενα υπογράφουν: ο εκδότης Νίκος Παπαχριστόπουλος, ο Δημήτρης Ραυτόπουλος, ο Παντελής Μπουκάλας και ο Σάββας Μιχαήλ. 

 ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ  

ΣΥΓΧΡΟΝΗ

Το πολυφωνικό μυθιστόρημα Εμπούσιον (μτφρ. Αναστασία Χατζηγιαννίδη, εκδ. Καστανιώτη) της Olga Tokarczuk συγκεντρώνει το ενδιαφέρον αναγνωστών και δημοσιογράφων. Είτε πρόκειται για μια «απάντηση» στο Μαγικό Βουνό του Τόμας Μαν, είτε για έναν φιλόδοξο συγκερασμό πατριαρχικών στερεοτύπων, μυθολογικών παρεκβάσεων και οικουμενικής δικαιοσύνης, η Tokarczuk κατακτά διαρκώς λογοτεχνικές κορυφές. 

Το μυθιστόρημα της Selva Almada Δεν είναι ποτάμι (μτφρ. Αγγελική Βασιλάκου, εκδ. Κλειδάριθμος) βρέθηκε στη βραχεία λίστα του διεθνούς βραβείου Booker 2024.

Δύο άντρες και ο έφηβος γιος του νεκρού τους φίλου πηγαίνουν για ψάρεμα στον ποταμό Παρανά. Ενώ πίνουν και μαγειρεύουν, μιλούν και χορεύουν, προσπαθούν να ξεπεράσουν τα φαντάσματα του παρελθόντος και του παρόντος, μισοζαλισμένοι από την υπνηλία και το κρασί.

Αυτή η ιστορία, που κυλάει σαν το ποτάμι, μιλάει για την αγάπη μεταξύ φίλων, συγγενών, την αγάπη μιας μητέρας για τις κόρες της και αυτής των ντόπιων για το ποτάμι τους και ό,τι ζει σε αυτό, ενώ παράλληλα εξερευνά τη σκληρότητα και τη βία στο σύμπαν των αντρών.

Το κύκνειο άσμα του Paul Auster Μπαουμγκάρτνερ (μτφρ. Ιωάννα Ηλιάδη, εκδ. Μεταίχμιο) αναμένουμε σε λίγες μέρες. Η ζωή του Σάι Μπαουμγκάρτνερ έχει καθοριστεί από τη βαθιά, διαρκή αγάπη του για τη γυναίκα του, την Άννα, που σκοτώθηκε σε ένα ατύχημα στη θάλασσα πριν από εννιά χρόνια. Τώρα, στα εβδομήντα ένα του, ο Μπαουμγκάρτνερ συνεχίζει να παλεύει για να ζήσει χωρίς εκείνη. Το μυθιστόρημα ξετυλίγεται μέσα από τις μνήμες και τις ιστορίες που αναδύονται, πηγαίνοντάς μας πίσω στο 1968, όταν γνωρίστηκαν ο Σάι και η Άννα, άφραγκοι φοιτητές στη Νέα Υόρκη, και στην παθιασμένη τους σχέση, διάρκειας σαράντα ετών. 

Επίσης, αναμένουμε τα εξής μυθιστορήματα: Ο εφευρέτης (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Στερέωμα) του Miguel Bonnefoy, Τα κορίτσια του Λα Μπαλέν (μτφρ. Μαρία Μαντή, εκδ. Μεταίχμιο) της Julia Malye, Θάνατος στη Ρώμη (μτφρ. Βασίλης Τσαλής, εκδ. Κριτική) του Wolfgang Koeppen, Ζητείται σωτηρία (μτφρ. Δήμητρα Δότση, εκδ. Ίκαρος), του Daniele Mencarelli, Matrix (μτφρ. Χρήστος Οικονόμου, εκδ. Πόλις) της Lauren Groff, Ο Θεός να σας έχει καλά, κύριε Ροουζγουότερ (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. Πατάκη) του Kurt Vonnegut, Η αγορασμένη νύφη (μτφρ. Νίνα Μπούρη, εκδ. Πατάκη) του Peter Constantine.

Τις επόμενες μέρες κυκλοφορεί και το μυθιστόρημα του Paul Harding Η άλλη Εδέμ (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος, εκδ. Διόπτρα). Το βιβλίο ήταν στη βραχεία λίστα για το Booker 2023, όπως επίσης και για το National Book Award της ίδιας χρονιάς.

Το επόμενο διάστημα και το νέο βιβλίο του Jonathan Coe Η απόδειξη της αθωότητάς μου (μτφρ. Άλκηστις Τριμπέρη, εκδ. Πόλις), ένα καυστικά αστείο και αιχμηρό μυθιστόρημα που δείχνει πώς το κλειδί για την κατανόηση του παρόντος μπορεί συχνά να βρεθεί στις πιο σκοτεινές γωνίες του παρελθόντος.

Μυθιστόρημα διασκεδαστικό και ταυτόχρονα μελαγχολικό, έντονο όπως μια αισθησιακή φωνή στην άλλη άκρη της γραμμής το Wonderfuck (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Στερέωμα) της Katharina Volckmer. Σ’ ένα τηλεφωνικό κέντρο του Λονδίνου, ο Τζίμι και οι συνάδελφοί του απαντούν στα παράπονα τουριστών απ’ όλο τον κόσμο. Ο Τζίμι όμως δεν αρκείται να απαντά στους δυσαρεστημένους πελάτες, αλλά εμπλέκεται ενεργά στις φαντασιώσεις και στις αγωνίες τους. Από τα ενδότερα ενός εργασιακού μικρόκοσμου η Volckmer μιλά για τις πολλαπλές ταυτότητες και τη μοναξιά της σύγχρονης μητρόπολης.

Σε όσους έλειψε ο Haruki Murakami, ένα παλαιότερο βιβλίο του μεταφράζεται για πρώτη φορά και κυκλοφορεί τις επόμενες μέρες. Νότια των συνόρων, δυτικά του ήλιου, σε μετάφραση του Βασίλη Κιμούλη για τις εκδόσεις Ψυχογιός.

Την Kim Hye-Jin από τη νότια Κορέα τη γνωρίσαμε από το μυθιστόρημα Η κόρη μου (εκδ. Ίκαρος)  Τώρα, με την Ακρόαση (μτφρ. Αμαλία Τζιώτη, εκδ. Ίκαρος), μας παραδίδει μια ιστορία σύγχρονη και οικουμενική. Η Ιμ Χε-Σου είναι μια επιτυχημένη θεραπεύτρια που εμφανίζεται τακτικά σε μια δημοφιλή τηλεοπτική εκπομπή. Όταν κάνει ένα αρνητικό σχόλιο για ένα δημόσιο πρόσωπο που αργότερα αυτοκτονεί, απολύεται από τη δουλειά της, χάνει τους φίλους της ενώ ο γάμος της αρχίζει να καταρρέει.

Την μάθαμε με την Τριλογία της Κοπεγχάγης, τώρα όμως αναμένουμε ένα ακόμη μυθιστόρημα από τη Δανή Tove Ditlevsen [1917-1976]. Τα Πρόσωπα (μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Πατάκη) είναι ένα καθηλωτικό μυθιστόρημα μιας γυναίκας που ακροβατεί στην κόψη του ξυραφιού, αποτυπωμένο με όλη τη ζωντάνια της βιωμένης εμπειρίας.

Παλιός μας γνώριμος (όσοι τον διάβασαν και τον έμαθαν από το High Fidelity), ο Nick Hornby επανέρχεται με ένα βιβλίο που συνδυάζει τη μυθοπλασία, την έρευνα και φυσικά την αγάπη του για τη μουσική και τη δημιουργία: Ντίκενς και Πρινς (μτφρ. Χίλντα Παπαδημητρίου, εκδ. Πατάκη). Και αν αναρωτιέστε πώς στο καλό συνδέεται ο Κάρολος Ντίκενς με τον Prince, αυτό είναι το βιβλίο σας.

Δεκαπέντε διηγήματα απαρτίζουν το βιβλίο Ανταρκτική (μτφρ. Μαρτίνα Ασκητοπούλου, εκδ. Μεταίχμιο) της Ιρλανδής Claire Keegan. Ιστορίες και χαρακτήρες από τη βάναυση, δύσκολη επαρχιώτικη ζωή στην Ιρλανδία  μέχρι το καυτό τοπίο του αμερικάνικου νότου, αποτέλεσαν το ντεμπούτο της Keegan.

Με καυστικό χιούμορ, λεπτή ευαισθησία και κριτική διάθεση, η Dana Grigorcea στο μυθιστόρημά της Κάποιοι δεν πεθαίνουν ποτέ (μτφρ. Γιάννης Καλιφατίδης, εκδ. Κίχλη), φιλοτεχνεί ένα ατμοσφαιρικό πορτρέτο της μετακομμουνιστικής ρουμανικής κοινωνίας, που μοιάζει ακόμη παγιδευμένη σε έναν μεταιχμιακό χώρο ανάμεσα στο θολό παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον – ανάμεσα στους θρύλους για τα βαμπίρ, τα απομεινάρια του παλιού καθεστώτος και τα σημερινά αδιέξοδα.

Μια ιστορία αναζήτησης γεμάτη χιούμορ, αφοπλιστική αμεσότητα και γλυκόπικρη διάθεση χαρακτηρίζουν το μυθιστόρημα της Karla Suárez Αβάνα έτος μηδέν (μτφρ. Ιφιγένεια Ντούμη, εκδ. Κριτική). Κούβα, 1993. Η Χούλια, μια νεαρή μαθηματικός που ζει και εργάζεται στην Αβάνα, αναζητά διέξοδο στα προβλήματά της όταν ανακαλύπτει τυχαία κάποια έγγραφα που αποδεικνύουν ότι ο εφευρέτης του τηλεφώνου δεν είναι ο Γκράχαμ Μπελ αλλά ο Ιταλός Αντόνιο Μεούτσι, ο οποίος εργάστηκε ως τεχνικός στην Αβάνα τον 19ο αιώνα.

Νέο μυθιστόρημα και για τον Jo Nesbo με τίτλο Ο Βασιλιάς (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο),  το οποίο αποτελεί τη συνέχεια ενός προηγούμενου επιτυχημένου μυθιστορήματος, Το Βασίλειο (μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδ. Μεταίχμιο).

Λίγο πριν από τις γιορτές θα κυκλοφορήσει και το νέο μυθιστόρημα –το ψυχολογικό δράμα The enchanters (εκδ. Κλειδάριθμος)– του James Ellroy. Η συνέχεια του Πανικού είναι μια αναπάντεχη τροπή στον μύθο του θανάτου της Μέριλιν Μονρόε.

Τα τελευταία χρόνια οι Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου φροντίζουν ιδιαιτέρως τα νουάρ μυθιστορήματά τους. Έτσι και από τις προσεχείς εκδόσεις τους έχουμε να περιμένουμε μεταξύ άλλων: Hervé Le Corre Εσείς που θα ζήσετε μετά από μας (μτφρ. Γιάννης Καυκιάς), Marin Ledun, Free Queens (μτφρ. Γιάννης Καυκιάς), Andrée A. Michaud, Θηράματα (μτφρ. Γιάννης Καυκιάς), Jacques Moulins, Ιταλικές απειλές (μτφρ. Γιάννης Καυκιάς).

Σε μια εποχή που είχε χάσει κάθε ίχνος ευφυΐας και πολιτισμού, είχε το θάρρος να αναζητήσει και να βρει τη γνώση. Αλλά δεν ήταν αυτά τα εγκλήματα για τα οποία θα τον κυνηγούσαν. Τον είχαν καταδικάσει σε θάνατο επειδή είχε διαπράξει το μέγιστο αμάρτημα: Είχε ξεχωρίσει από το άβουλο ανθρώπινο κοπάδι. Ήταν ένας άνθρωπος μόνος του. Το κλασικό, και τόσο σύγχρονο, δυστοπικό αφήγημα Ύμνος (μτφρ. Κλαίρη Παπαμιχαήλ, εκδ. Παπαδόπουλος) της Ayn Rand για μια μελλοντική σκοτεινή εποχή του μεγάλου «Εμείς» –έναν κόσμο που στερεί από τα άτομα το όνομα, την ανεξαρτησία και τις αξίες– αποτελεί το προοίμιο για τα μεταγενέστερα αριστουργήματά της, Κοντά στον Ουρανό και Ο Άτλας επαναστάτησε. 

Νέες εκδόσεις για δύο ακόμη βιβλία του Stephen King, από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος. Ο Μαύρος Πύργος ΙΙΙ: Οι ρημαγμένοι τόποι και Ο Μαύρος Πύργος IV: Ο μάγος και η γυάλινη σφαίρα, μεταφρασμένα από τον Μιχάλη Μακρόπουλο. Δύο χορταστικά μυθιστορήματα για τους «φίλους» του μεγάλου παραμυθά της επιστημονικής φαντασίας και γενικότερα του σασπένς.

Νέα έκδοση -στη μετάφραση του Γιάννη Σκαρπέλου- για το σπουδαίο μυθιστόρημα του Ian McEwan Εξιλέωση, από τις εκδόσεις Πατάκη.

ΚΛΑΣΙΚΗ

Το εμβληματικό μυθιστόρημα του Malcolm Lowry Κάτω από το ηφαίστειο εδώ και πολλά χρόνια βρισκόταν στις πρώτες θέσεις των βιβλίων που έπρεπε να ξαναμεταφραστούν μιας και η μοναδική μετάφραση που κυκλοφορούσε ήταν παλιά (1983) και προβληματική. Το επόμενο διάστημα τόσο το Κάτω από το ηφαίστειο, όσο και το Ουλτραμαρίν, τα μόνα βιβλία του Lowry που εκδόθηκαν όσο ζούσε, θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις Μεταίχμιο με την υπογραφή της Κατερίνας Σχινά.

Νέα μετάφραση για το βιβλίο του Jean Genet Ο καβγατζής της Βρέστης, από τη Ρίτα Κολαΐτη για τις εκδόσεις Μεταίχμιο, καθώς και του σπουδαίου επιστολικού αφηγήματος του Franz Kafka Γράμμα στον πατέρα, από τη Δέσποινα Κανελλοπούλου για τις εκδόσεις Μίνωας.

Φέτος ήταν μια πάρα πολύ καλή χρονιά για την Orbis Literæ, μιας και προστέθηκε ένας Marquis De Sade, ένας Faulkner, ενώ αναμένουμε και το μυθιστόρημα του Jean-Jacques Rousseau Ιουλία ή Η νέα Ελοΐζα (μτφρ. Έφη Κορομηλά, εκδ. Gutenberg). Η νεαρή Ιουλία, από αριστοκρατική οικογένεια, με βαθιά θρησκευτική πίστη, ερωτεύεται παράφορα τον ταπεινής καταγωγής παιδαγωγό της, τον γοητευτικό Σεν-Πρε. Η μητέρα της, η βαρόνη Ντ’ Ετάνζ, ανακαλύπτει τη σχέση τους και από την ταραχή της πεθαίνει. Ο πατέρας της, οργισμένος, αναγκάζει την Ιουλία να παντρευτεί τον κύριο ντε Βολμάρ, έναν άνθρωπο τίμιο, μεγαλόψυχο, αλλά άθεο. Γράφτηκε τη διετία 1756-1758 και όταν εκδόθηκε ο εκδότης δεν προλάβαινε να καλύψει τις πωλήσεις. Έως το τέλος του 18ου αιώνα είχαν γίνει τουλάχιστον εβδομήντα εκδόσεις, περισσότερες από οποιοδήποτε άλλο βιβλίο μέχρι την εποχή εκείνη.

Το 2016 είχαν κυκλοφορήσει δύο τόμοι με κείμενα του Samuel Beckett μεταφρασμένα από τον Θωμά Συμεωνίδη για τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, οι οποίοι ήταν εκτός κυκλοφορίας τα τελευταία χρόνια. Το επόμενο διάστημα θα επανεκδοθούν εμπλουτισμένοι και συγκεκριμένα: Τελευταία Τριλογία (Συντροφιά, Άσχημα ιδωμένο, άσχημα ειπωμένο, Ολοταχώς προς το χειρότερο) και Σκιρτήματα καθώς και Τρεις Διάλογοι και Η εικόνα. Και για τους δύο τόμους Μετάφραση-εισαγωγή-επίμετρο από τον Θωμά Συμεωνίδη για τις εκδόσεις Εστία. 

Επίσης, αρκετούς ενδιαφέροντες τίτλους αναμένουμε στη σειρά Aldina, του Gutenberg. Μεταξύ αυτών: Αλάνια (μτφρ. Γιώργος Κεντρωτής) του Pier Paolo Pasolini, Ζυγός (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς) του Don Delillo, Εγώ είμαι ένας άλλος – Επταλογία ΙΙΙ-V (μτφρ. Σωτήρης Σουλιώτης) του Jon Fosse, Ο δρόμος (μτφρ. Γιώργος Κυριαζής) του Cormac McCarthy. 

Στις προσεχείς εκδόσεις αναμένουμε και το βιβλίο του Louis-Ferdinand Céline Θάνατος επί πιστώσει (μτφρ. Άγγελος Αγγελίδης – Μαρία Αγγελίδου, εκδ. Εστία).

Ανεξάντλητος ο Stefan Zweig, αναμένουμε την κυκλοφορία του τόμου Το αστέρι πάνω από το δάσος (μτφρ. Απόστολος Στραγαλινός, εκδ. Κριτική) με τρία αμετάφραστα κείμενα του κορυφαίου Αυστριακού συγγραφέα. 

Μια ανανεωμένη έκδοση του μυθιστορήματος της Shirley Jackson Ζούσαμε πάντα σ’ ένα κάστρο (μτφρ. Βάσια Τζανακάρη) και μια συλλογή διηγημάτων της με τίτλο Η λοταρία και άλλες ιστορίες, σε μετάφραση του Χρυσόστομου Τσαπραΐλη, αναμένουμε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.

Η Λοταρία είναι ένα εμβληματικό διήγημα της αμερικανικής λογοτεχνίας. Με στιλιστική μαεστρία, ανατριχιαστικούς διαλόγους και ένα μείγμα χιούμορ, παράλογου και μακάβριου, η σπουδαία συγγραφέας αποδεικνύει πως ο μεγαλύτερος τρόμος κρύβεται πίσω από τη μάσκα του κοινωνικού εαυτού μας. 

Νέα φροντισμένη έκδοση με την υπογραφή της Κίχλης για το εμβληματικό μυθιστόρημα του Joseph Conrand Η καρδιά του σκότους, σε μετάφραση του Μιχάλη Μακρόπουλου. Η έκδοση περιλαμβάνει στο επίμετρο κείμενο του μεταφραστή καθώς επίσης μία επιλογή από κείμενα και φωτογραφίες που φωτίζουν διαφορετικές όψεις του κορυφαίου αυτού κειμένου (γένεση του έργου, κριτική πρόσληψη, ερμηνευτικές προσεγγίσεις, ιστορικό υπόβαθρο). 

Οι εκδόσεις Στερέωμα εγκαινίασαν μια νέα σειρά με τίτλο «Αστερισμοί», στην οποία θα φιλοξενούνται εμβληματικά κείμενα, στην πλειονότητά τους ανέκδοτα στη γλώσσα μας, σύντομα σε έκταση αλλά προικισμένα με μεγάλη αφηγηματική ή στοχαστική ένταση. Όλες οι εκδόσεις θα περιλαμβάνουν εκτενείς, κατατοπιστικούς προλόγους των μεταφραστών. Οι δύο πρώτες κυκλοφορίες είναι το διήγημα του Ambrose Bierce Περιστατικό στη γέφυρα του Άουλ Κρικ (Βιογραφικό σημείωμα, μτφρ., επίμετρο: Χρήστος Αρμάντο Γκέζος) και το διήγημα της Daphne du Maurier Η κούκλα (Εισαγωγή, μτφρ. Ευαγγελία Κουλιζάκη).

Έναν τόμο με τέσσερα διηγήματα του D.H. Lawrence αναμένουμε το επόμενο διάστημα. Τα Διηγήματα («Μυρωδιά χρυσανθέμων», «Ο άνθρωπος που αγαπούσε τα νησιά», «Με άγγιξες», «Οι κόρες του εφημέριου») έχουν μεταφραστεί από τη Μαρία Κατή και την Ελευθερία Παπουτσάκη-Ντρίβα και θα κυκλοφορήσουν από τις εκδόσεις Πατάκη.

Tέσσερις νουβέλες που μιλούν για ανθρώπους χαμένους, απογοητευμένους από τη ζωή και τον κόσμο θα διαβάσουμε το επόμενο διάστημα στον τόμο του William H. Gass Καρτεσιανή σονάτα (μτφρ. Απόστολος Πρίτσας, εκδ. Gutenberg). Μια βαθιά εξερεύνηση του καλού και του κακού, της φιλοσοφίας και της δράσης.

 ΠΟΙΗΣΗ 

Νέα ποιητική συλλογή από τον Χάρη Μεγαλυνό, Παραινέσεις για τον Ύπνο (εκδ. Ίκαρος), τη Δήμητρα Κωτούλα, Λάμια (εκδ. Πατάκη), τον Κώστα Καναβούρη, Τα παιδιά του Ζαμπρίσκι Πόιντ – Μικρή ανθολογία προβλημάτων (εκδ. Πόλις), τον Κώστα Κουτσουρέλη, Ταριχευτήριο Ευρώπη και άλλα ποιήματα (εκδ. Κίχλη) και τη Γιάννα Μπούκοβα, Μαύρο Χαϊκού (εκδ. Ίκαρος), τον Ευριπίδη Γαραντούδη Κομμάτια (εκδ. Πόλις). 

Μια ανθολογία με τον τίτλο Στη σιωπή ανάμεσα σε δυο κύματα της θάλασσας (εκδ. Πατάκη) θα περιλαμβάνει κάποια από τα αγαπημένα ποιήματα της Σώτης Τριανταφύλλου. Όπως σημειώνει η ίδια: «Το βιβλιαράκι είναι ένα ταξίδι σε παλιές και πρόσφατες αναγνώσεις, από τη γαλλική ποίηση της πρώιμης Αναγέννησης μέχρι εκείνη που αναπνέει γύρω μας σήμερα».

Ο Άρης Αλεξάνδρου δεν ήταν μόνο ο συγγραφέας του μυθιστορήματος Το κιβώτιο, ούτε μόνο σημαντικός μεταφραστής της ρωσικής λογοτεχνίας, είχε γράψει και τρεις ποιητικές συλλογές. Ο τόμος Ποιήματα (1941-1974) (εκδ. Πατάκη) περιλαμβάνει όλο το ποιητικό έργο του Αλεξάνδρου.

Συγκεντρωτική έκδοση του ποιητικού έργου του Αργύρη Χιόνη, Η φωνή της σιωπής – Ποιήματα 1966-2010 αναμένουμε επίσης από τις εκδόσεις Κίχλη.

Ίσως το καλύτερο έργο του Ted Hughes, ο Κόραξ – Από τη ζωή και τα τραγούδια του Κόρακα (μτφρ. Ορφέας Απέργης, εκδ. Gutenberg) θα βρίσκεται σύντομα στα βιβλιοπωλεία.

Η πρώτη ποιητική συλλογή του Pablo Neruda, που εκδόθηκε το 1923, όταν ο ποιητής ήταν μόλις δεκαεννιά χρόνων, με τίτλο Λυκόφως, αναμένεται να κυκλοφορήσει σε μετάφραση Πέδρο Βικούνια, από τις εκδόσεις Πατάκη. Επίσης, αναμένουμε τη συλλογή του Neruda Συντέλεια του κόσμου (μτφρ. Γιώργος Κεντρωτής, εκδ. Gutenberg), μια συλλογή που γράφτηκε το 1969 μαζί με το Γενικό Άσμα και το Ηρωικό Άσμα. 

 GRAPHIC NOVELS 

O άρχοντας των μυγών του νομπελίστα William Golding μεταφέρεται σε graphic novel. Μια εντυπωσιακή διασκευή και εικονογράφηση του κλασικού έργου του Golding από την καταξιωμένη Ολλανδή δημιουργό Aimée de Jongh για τις εκδόσεις Διόπτρα.

To Mixtape: Ένα μουσικό κόμικ – 24 ροκ ιστορίες (εκδ. Μεταίχμιο) του Κωνσταντίνου Τσάβαλου και του Αντώνη Βαβαγιάννη είναι ένα «ροκ κόμικ» με 24 γνωστά τραγούδια της ροκ και της ποπ μουσικής αλλά και τις ιστορίες πίσω από αυτά. 

 NON FICTION 

ΙΣΤΟΡΙΑ – ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο Σωτήρης Ριζάς στο βιβλίο του Το χρονικό της κυπριακής τραγωδίας (εκδ. Ψυχογιός) σημειώνει: «Η κρίση της Κύπρου το 1974 είχε στην αφετηρία της το πραξικόπημα της δικτατορίας Ιωαννίδη εναντίον του αρχιεπισκόπου Μακαρίου στις 15 Ιουλίου. Αυτό έδωσε στην Τουρκία την ευκαιρία να πραγματοποιήσει την εισβολή που ακολούθησε. Ο Αττίλας Ι, στις 20 Ιουλίου, και ο Αττίλας ΙΙ, στις 14 Αυγούστου, σηματοδότησαν αυτό που έγινε αντιληπτό στην Ελλάδα και την Κύπρο ως η μεγαλύτερη εθνική καταστροφή μετά το 1922. Ο τουρκικός στρατός κατέλαβε και εξακολουθεί να κατέχει το 36% του εδάφους του νησιού ενώ 160.000 Ελληνοκύπριοι υποχρεώθηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και δεν επέστρεψαν αυτοί ή οι απόγονοί τους. Η διεθνής κοινότητα δεν αναγνώρισε τουρκοκυπριακό κράτος το οποίο αναγνωρίζει μόνο η Τουρκία αλλά η κατοχή απέκτησε μόνιμο χαρακτήρα».

Σύντομα αναμένουμε και το νέο βιβλίο του συνταγματολόγου και συγγραφέα Nίκου Κ. Αλιβιζάτου Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, Χαρίλαος Τρικούπης, Ελευθέριος Βενιζέλος, Κωνσταντίνος Καραμανλής: Οι αρχιτέκτονες του πολιτεύματος (εκδ. Μεταίχμιο), στο οποίο αναλύει την κοινοβουλευτική παράδοση, φτάνοντας μέχρι τους «αρχιτέκτονες» του Συντάγματός μας. 

Η Λύντια Τρίχα –βραβευμένη και καταξιωμένη για τις εργασίες της– στο νέο της βιβλίο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος: Ο δημιουργός του συνταγματικού κράτους (εκδ. Πατάκη) σκιαγραφεί την προσωπικότητα ενός εκ των πρωταγωνιστών της Επανάστασης. Η μορφή του Αγώνα με την πιο συγκροτημένη πολιτική σκέψη, με συγκεκριμένο όραμα και στόχο; Ο άνθρωπος που έβαλε την προσωπική του σφραγίδα στα θεμελιώδη κείμενα, στο πολίτευμα και στους θεσμούς που διαμόρφωσαν το νεοσύστατο ελληνικό κράτος; Πατριώτης μέχρι το μεδούλι; Ή μήπως ο άρχων των μηχανορραφιών, ο ραδιούργος Φαναριώτης; Ο εθελόδουλος στις Μεγάλες Δυνάμεις, ο προδότης των ιδανικών της Επανάστασης; Ο υπονομευτής της Φιλικής Εταιρείας; Ο αμείλικτος εχθρός και διώκτης των λαϊκών αγωνιστών; Ο εκπρόσωπος των αγγλικών συμφερόντων;

Με την ίδια χρονική περίοδο ασχολείται και η Σοφία Ντενίση στο βιβλίο της Με την πένα σπαθί: Κείμενα Ελληνίδων του 19ου αιώνα για τον αγώνα του 1821 (εκδ. Πατάκη). Το παρόν ανθολόγιο είναι μια απόπειρα ανάδειξης του σχετικού με την επανάσταση του 1821 έργου των λησμονημένων, κατά κύριο λόγο, αυτών γυναικών, στο οποίο πιστοποιείται η συλλογική τους συνείδηση σε μια προσπάθεια προβολής του γυναικείου ηρωισμού, είτε ως μαχόμενου ηρωισμού είτε ως ηρωισμού γυναικών θυμάτων είτε ως ηρωισμού γυναικών που βοηθούν στα μετόπισθεν την προετοιμασία του αγώνα.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το βιβλίο του Δημήτρη Χασάπη, που αναμένουμε το επόμενο διάστημα, με τίτλο  Γυναίκες μαθηματικοί στο περιθώριο της Ιστορίας (εκδ. Μεταίχμιο), στο οποίο ο συγγραφέας φέρνει στο προσκήνιο πορτρέτα γυναικών, συχνά εντελώς άγνωστα ως τώρα, αναδεικνύοντας τις γυναίκες μαθηματικούς που η Ιστορία παραγνώρισε, φωτίζοντας τη σιωπηλή αλλά τεράστια συμβολή τους στην επιστήμη. 

Το επόμενο διάστημα αναμένουμε και το βιβλίο Πέρα από το Τείχος: Η Ιστορία της Ανατολικής Γερμανίας (μτφρ. Νίκος Ρούσσος, εκδ. Παπαδόπουλος) της Katja Hoyer. Η συγγραφέας παραμερίζει τα συνήθη αφηγήματα του Ψυχρού Πολέμου για τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας και προσφέρει μια νέα, καλειδοσκοπική οπτική αυτής της εξαφανισμένης χώρας, αποκαλύπτοντας το πλούσιο πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό τοπίο που υπήρχε μέσα στην καταπίεση και τις κακουχίες.

Επίσης, το βιβλίο του Giles Milton Υπόθεση Στάλιν Η απίθανη συμμαχία που κέρδισε τον πόλεμο (μτφρ. Χρήστος Καψάλης, εκδ. Μίνωας). Μια εκπληκτική και αληθινή ιστορία μιας ποικιλόχρωμης ομάδας αντρών και γυναικών από τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία, που κατέβαλαν εργώδεις προσπάθειες προκειμένου, με τα μέσα της διπλωματίας, να επιτύχουν τη δύσκολη προσέγγιση της απρόβλεπτης προσωπικότητας του Στάλιν, στη διάρκεια της ταραγμένης περιόδου του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Σύντομα αναμένουμε τη μελέτη του Giovanni Arrighi Ο μακρύς εικοστός αιώνας – Χρήμα, εξουσία και οι απαρχές της εποχής μας (μτφρ. Γιώργος Καράμπελας, εκδ. Εστία).

Αν και το ζήτημα έχει βαριά και περίπλοκη ιστορία πίσω του, ο Gilles Kepel στο βιβλίο του Γάζα, Ισραήλ και Δύση (μτφρ. Αριστέα Κομνηνέλλη, εκδ. Κλειδάριθμος), ξεκινά από το ισχυρό πλήγμα που δέχθηκε το εβραϊκό κράτος κατά την επιδρομή της 7ης Οκτωβρίου, όταν 1.140 άνθρωποι σφαγιάσθηκαν, βιάστηκαν και ακρωτηριάστηκαν, και το οποίο ακολουθήθηκε από μια εκατόμβη 30.000 Παλαιστινίων οι οποίοι έχασαν τη ζωή τους κατά την επίθεση που εξαπολύθηκε από το Ισραήλ ως αντίποινα εναντίον της Γάζας. Ο Kepel καταδεικνύει πώς οι πρωταγωνιστές αυτού του δράματος αναμειγνύουν στα λόγια και τα έργα τους το υπερφυσικό με το πολιτικό, για να καταλήξει αυτή η σύγκρουση να πάρει τη μορφή ενός πλανητικού πολέμου κατά της Δύσης και των αξιών της, προβάλλοντας παραλληλισμούς με το Απαρτχάιντ και το Ολοκαύτωμα.

Με μεγάλο ενδιαφέρον αναμένουμε και το βιβλίο του Θανάση Μήνα Black Power (εκδ. Πόλις). Το βιβλίο παρακολουθεί γραμμικά τα αφροαμερικανικά κινήματα, με τα διακριτά χαρακτηριστικά τους: από τους πρώτους υπέρμαχους της κατάργησης της δουλείας, τους λεγόμενους Abolitionists, στο Black Power των 60’s και από εκεί έως το πρόσφατο Black Lives Matter. Επίσης, εστιάζει στις προσωπικότητες που τέθηκαν στην εμπροσθοφυλακή αυτών των κινημάτων. Όχι κατ’ ανάγκη επειδή ήταν χαρισματικές· οι μεμονωμένες προσωπικότητες λειτουργούν περισσότερο ως οδοδείκτες, ως συμβολικοί αντιπρόσωποι των συλλογικών αγώνων ενός καταπιεσμένου λαού. 

Με έναν μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο οι συγγραφείς Pascal Boniface και Hubert Vedrine μας δίνουν μια σφαιρική θέαση του πλανήτη, όπως τον βλέπουν οι κυριότεροι δρώντες: η Κίνα, οι ΗΠΑ, η Ευρώπη, αλλά και η Νότια Αφρική, η Βραζιλία, η Ινδονησία κ.ά. Στο βιβλίο Παγκόσμιος γεωπολιτικός άτλας (μτφρ. Σοφία Σφυρόερα, εκδ. Πεδίο) παρουσιάζονται εκατό σαφείς και λεπτομερείς χάρτες έτσι ώστε να αντιληφθούμε τις διαφορετικές οπτικές των χωρών και των λαών.

Η εξαιρετική χαρτογράφηση του Jean-Pierre Magnier συμβάλλει περαιτέρω στον στόχο της σαφήνειας.

ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ – ΙΔΕΕΣ 

Το επόμενο διάστημα αναμένουμε και το βιβλίο του François Dosse Φιλοσοφικές φιλίες (μτφρ. Γιάννης Μπαλαμπανίδης, εκδ. Πόλις). Αρόν-Σαρτρ, Σάρτρ-Μερλώ Ποντύ, Φουκώ-Ντελέζ, Ντελέζ-Γκουαταρί, Λεφόρ-Καστοριάδης, Ρικέρ-Ντεριντά, Λεβινάς-Ντεριντά. Πώς γεννήθηκαν αυτές οι φιλίες μεταξύ φιλοσόφων που σημάδεψαν τον καιρό τους; Τι είναι εκείνο που καθιστά τα «ζευγάρια» αυτά τόσο ξεχωριστά και τι μας λέει για την εποχή τους και τα διανοητικά της διακυβεύματα; Ο François Dosse στηρίζεται στην αλληλογραφία τους, σε λιγότερο γνωστά γραπτά τους, σε μαρτυρίες, προκειμένου να φωτίσει την οικειότητα σε αυτές τις φιλικές σχέσεις, οι οποίες σφραγίστηκαν από μια συναισθηματική εγγύτητα που δεν απέκλειε ωστόσο τη διαρκή αναζωπύρωση της ζηλοτυπίας και της αντιπαλότητας, της πίκρας και της εχθρότητας. Η ένταση του ανταγωνισμού συνυπήρχε με την εντυπωσιακή συμφιλίωση, ενίοτε μετά θάνατον.

Ο αυστριακός φιλόσοφος Ludwig Wittgenstein (1889–1951) δικαίως θεωρείται ο μεγαλύτερος φιλόσοφος του 20ού αιώνα, τόσο για την πρωτοτυπία της σκέψης του όσο και για τον ανατρεπτικό τρόπο γραφής του. Εμβληματικό έργο της φιλοσοφικής του προσέγγισης είναι οι Φιλοσοφικές έρευνες (Γλωσσική & επιστημονική επιμέλεια: Κωστής Μ. Κωβαίος, Εισαγωγή & μετάφραση: Κωστής Μ. Κωβαίος & Μιλτιάδης Ν. Θεοδοσίου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), έργο που εκδόθηκε μετά τον θάνατό του από τους εκτελεστές της πνευματικής του διαθήκης, χωρισμένο σε δύο εκτενή μέρη. Η παρούσα μετάφραση μπορεί να θεωρηθεί η οριστική, πλήρης και ενδελεχώς διορθωμένη απόδοση αυτού του σπουδαίου έργου στη γλώσσα μας. Έχοντας υπόψη την τέταρτη, αναθεωρημένη έκδοση των Φιλοσοφικών ερευνών του 2009, από τους P. M. S. Hacker & Joachim Schulte, οι οποίοι αναδόμησαν το δεύτερο μέρος του έργου διευκολύνον­τας την κατανόηση του αναγνώστη, οι Φιλοσοφικές έρευνες μπορούν πλέον να διαβαστούν χωρίς τα προσκόμματα που συναντά η πρώτη απόπειρα μετάφρασης ενός σημαντικού φιλοσοφικού έργου.  

• Τι είναι ο Θεός; (Αν υπάρχει).
• Πού βρίσκεται ο Θεός; (Και πάλι, αν υπάρχει).
• Πώς είναι ο Θεός; (Εφόσον, βέβαια, υπάρχει).
• Γιατί υπάρχει ο Θεός; (Για άλλη μια φορά, αν υπάρχει).

Από τότε που ο άνθρωπος άρχισε να αναρωτιέται, να στοχάζεται και να ερευνά, αναζητά την απάντηση σε θεμελιώδη ερωτήματα, όπως: 

• Ποιο είναι το νόημα της Δημιουργίας; 
• Τι εννοούμε με τη λέξη «Θεός»; 
• Ποιος δημιούργησε τον Θεό; 
• Αν ο Θεός ελέγχει όντως τα πάντα, γιατί ο κόσμος δεν είναι τέλειος; 
• Αν ο Θεός είναι παντογνώστης, γιατί μετανοεί και καταστρέφει τα δημιουργήματά του; 
• Πώς προέκυψε το κακό; 

Ο Δημήτρης Κουτσούκης με το βιβλίο του Θεός – Τι, πού, πώς, γιατί; (εκδ. Καστανιώτη) επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε κάποια από τα παραπάνω ερωτήματα. 

Σύντομα θα βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία και η μελέτη του Γερμανού πολιτικού επιστήμονα Munkler Herfried Μαρξ, Βάγκνερ, Νίτσε – Ένας κόσμος σε αναταραχή (εκδ. Διόπτρα). Ο μεταβατικός 19ος αιώνας μέσα από τους παράλληλους βίους τριών προσωπικοτήτων που τον σφράγισαν με το έργο και τη σκέψη τους. Ο Herfried εξετάζει παράλληλα τις τρεις αυτές κορυφαίες προσωπικότητες που σφράγισαν τον 19ο αιώνα και διαδραμάτισαν ουσιαστικό ρόλο στη διαμόρφωση των ιδεών και στις μεγάλες αλλαγές που ακολούθησαν. Επισημαίνουμε ότι δεν περιορίζεται στη συγκριτική μελέτη κάποιων κορυφαίων έργων τους αλλά παρακολουθεί το αν και το πώς οι ζωές τους και οι σκέψεις τους διασταυρώθηκαν και αλληλοτροφοδοτήθηκαν, καθώς και τη στάση τους πάνω σε μεγάλα θέματα όπως η ίδια η γερμανική ταυτότητα που διαμορφώνεται εκείνη την εποχή, ο αντισημιτισμός, η εμπλοκή των δύο μεγαλύτερων στην επανάσταση του 1848, η στάση τους απέναντι στην Παρισινή Κομμούνα, η αντιμετώπιση των τάξεων.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ – Α.Ι. – ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Τα τελευταία 100.000 χρόνια, ο χόμο σάπιενς έχει αποκτήσει τεράστια δύναμη. Αλλά παρά τις ανακαλύψεις, τις εφευρέσεις και τις κατακτήσεις του έχει περιέλθει πλέον σε υπαρξιακή κρίση. Ο κόσμος βρίσκεται στο χείλος της οικολογικής κατάρρευσης. Οι πολιτικές εντάσεις αυξάνονται. Η παραπληροφόρηση οργιάζει. Και βαίνουμε ολοταχώς στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης – ενός αλλότριου δικτύου πληροφοριών που απειλεί να μας εξολοθρεύσει. Γιατί παρά τα όσα έχουμε καταφέρει είμαστε τόσο αυτοκαταστροφικοί; Ο καθηγητής Yuval Noah Harar μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο επιχειρεί να δώσει απαντήσεις με το νέο του βιβλίο Nexus – Μια σύντομη ιστορία των δικτύων πληροφοριών από την Εποχή του Λίθου μέχρι την εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης (μτφρ. Μιχάλης Λαλιώτης, εκδ. Αλεξάνδρεια).

Ο Guido Tonelli φυσικός στο CERN της Γενεύης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Πίζας, ένας από τους σημαντικότερους επιστήμονες της εποχής, επανέρχεται με το βιβλίο Ύλη – Η υπέροχη ψευδαίσθηση (εκδ. Διόπτρα) και εξηγεί όσα ξέρουμε για την Ύλη – από τι είμαστε φτιαγμένοι εμείς και ο κόσμος.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και δύο βιβλία της σειράς «10 Πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε» των εκδόσεων Πεδίο.

Ο πρώτος τόμος Διάστημα – 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός) απευθύνεται σε όποιον θέλει να καταλάβει με ευκολία τα συγκλονιστικά θεμέλια του αδιανόητου, διαστελλόμενου σύμπαντός μας. Γραμμένο από την αστροφυσικό του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Dr Becky Smethurst, αποτελείται από δέκα σαγηνευτικά, απλά κεφάλαια, που καθοδηγούν τον αναγνώστη αποτελεσματικά μέσα από τους γαλαξίες, εξηγώντας τα μυστήρια που κρύβουν οι μαύρες τρύπες, η σκοτεινή ύλη και όσα υπήρχαν πριν από τη Μεγάλη Έκρηξη, παρουσιάζοντας στοιχεία για το αν είμαστε όντως μόνοι μας στο σύμπαν, ρίχνοντας φως σε όσα ακόμα δεν γνωρίζουμε. Αν έχετε μεγάλα ερωτήματα για το Διάστημα, το βιβλίο αυτό θα σας δώσει τις απαντήσεις με συνοπτικό αλλά συναρπαστικό τρόπο. 

Με την ίδια λογική ο δεύτερος τόμος Χρόνος – 10 Πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε (μτφρ. Γιώργος Μαραγκός) απευθύνεται σε όλους εκείνους που έχουν αναρωτηθεί «Μα, τι είναι ο χρόνος;» και τους ενδιαφέρουν τα συναρπαστικά μυστήρια του σύμπαντος. Γραμμένο από τον πολυβραβευμένο συγγραφέα και ομιλητή Colin Stuart, παρουσιάζει με γλαφυρότητα τους εκπληκτικούς τρόπους που έχουμε χρησιμοποιήσει για να κατανοήσουμε τι είναι ο Χρόνος, καθώς και τα απροσδόκητα και σαγηνευτικά ερωτήματα στα οποία δεν έχουμε βρει ακόμα την απάντηση. Αν έχετε ερωτήσεις για τον Χρόνο, το βιβλίο αυτό θα σας δώσει τις απαντήσεις που ψάχνατε με τρόπο διασκεδαστικό και καθηλωτικό.

ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ – ΑΥΤΟΒΕΛΤΙΩΣΗ

Ένα βιβλίο που θα φανεί χρήσιμο σε πολλούς γονείς αναμένουμε από τον ψυχίατρο-ψυχαναλυτή Νίκο Σιδέρη, με τίτλο Δύναμη και βία στην εφηβεία: Μια στρατηγική για γονείς και παιδαγωγούς (εκδ. Μεταίχμιο). Σε μια εποχή που το φαινόμενο της νεανικής βίας και του bullying μοιάζει ολοένα να διογκώνεται, ο συγγραφέας μάς καλεί να εξετάσουμε πώς η εξουσία, η δύναμη και η χρήση τους φαντάζουν στα μάτια των παιδιών. 

Στο βιβλίο Φτιάξε τη ζωή που θες (μτφρ. Χρύσα Φραγκιαδάκη, εκδ. Παπαδόπουλος), ο Arthur C. Brooks και η Oprah Winfrey μας προσκαλούν να ξεκινήσουμε ένα ταξίδι προς την ευτυχία, ανεξάρτητα από το πόσο δύσκολες είναι οι συνθήκες που αντιμετωπίζουμε. Συνδυάζοντας τις δεκαετίες εμπειρίας τους μελετώντας την ευτυχία από κάθε οπτική γωνία, μας δείχνουν πώς να βελτιώσουμε τη ζωή μας αυτή τη στιγμή – αντί να περιμένουμε να αλλάξει ο εξωτερικός μας κόσμος.

Βασισμένο στην πολυετή εμπειρία της Joanna Harrison στη θεραπεία ζεύγους και τη νομική επιστήμη την οποία υπηρέτησε ως δικηγόρος διαζυγίων, η συγγραφέας στο βιβλίο της Πέντε δύσκολες συζητήσεις που όλα τα ζευγάρια (πρέπει να) κάνουν και γιατί το πλύσιμο των πιάτων είναι σημαντικό (μτφρ. Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, εκδ. Μεταίχμιο) δίνει εύστοχες συμβουλές και προτείνει ευρηματικούς τρόπους σκέψης γύρω από τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν τα ζευγάρια.

Δύο νέοι τόμοι στη σειρά των εκδόσεων Πεδίο «Insights – Όραμα για έναν καινούργιο τρόπο ζωής», η οποία ρίχνει φως σε πεποιθήσεις και συμπεριφορές οι οποίες εμποδίζουν τα άτομα να είναι ο πραγματικός τους εαυτός.

Με έναν ευφυή συνδυασμό συμπόνιας και χιούμορ, ο συγγραφέας όλων των τόμων της σειράς, Όσσο ενθαρρύνει τον αναγνώστη να αντιμετωπίσει αυτό που θα ήθελε περισσότερο να αποφύγει – πράγμα που δίνει ακριβώς το κλειδί για την αληθινή επίγνωση και δύναμη. Οι δύο νέοι τόμοι είναι η Διαίσθηση – Ένα κβαντικό άλμα πέρα από τη λογική μέσα στη συμπαντική αλήθεια (μτφρ. Λίνα Σαϊσανά) και η Οικειότητα – Η εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και τους άλλους (μτφρ. Λίνα Σαϊσανά).

Ένα διαφορετικό βιβλίο αναμένουμε από την Clare Mackintosh με τίτλο Υπόσχομαι ότι δεν θα πονάει πάντα τόσο: 18 διαβεβαιώσεις για το πένθος (μτφρ. Δέσποινα Γιανναρούδη, εκδ. Μεταίχμιο). Με αφορμή το προσωπικό της πένθος, για τον θάνατο του μωρού της, η Mackintosh έγραψε ένα συγκινητικό και απολύτως ειλικρινές βιβλίο.

Όταν πέθανε ο Άγγλος παιδίατρος και ψυχαναλυτής Donald W. Winnicott το 1971, άφησε πίσω του περί τα ογδόντα άρθρα τα οποία δεν είχαν δημοσιευθεί ποτέ. Μαζί με αυτά, υπήρχαν πολλά άρθρα δημοσιευμένα σε βιβλία και περιοδικά, τα οποία έχουν γίνει πλέον δυσεύρετα. Το μεγαλύτερο μέρος των κειμένων του παρόντος τόμου Σπίτι είναι εκεί απ’ όπου ξεκινάμε – Δοκίμια ενός ψυχαναλυτή (μτφρ. Νεκτάριος Κουλός, Άννα Μιχέλη, Μαρία Μπούρη, Κασσιανή Πολίτου, Νίκος Ρωμανάκης, Νεφέλη Ταμπάκη, Θανάσης Χατζόπουλος, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου) αντλήθηκε από αυτές τις δύο ομάδες, παρόλο που καθώς διαμορφώνονταν οι ενότητες, προστέθηκαν κάποια άρθρα από τα βιβλία του ίδιου του Winnicott για να τις ολοκληρώσουν.

Το σκάκι είναι από τα πιο εκλεπτυσμένα και πιο δημοκρατικά παιχνίδια (;) / αθλήματα (;) που μπορεί να μας φέρει στα υψηλότερα όρια των δυνατοτήτων μας. Ο συλλογικός τόμος Μάθε και παίξε σκάκι (μτφρ. Παναγιώτης Δρεπανιώτης, εκδ. Κλειδάριθμος) αναλαμβάνει να εξελίξει τους αρχάριους παίκτες σε έμπειρους. Περιλαμβάνει απίστευτες λεπτομέρειες για την ιστορία και τους κανόνες του παιχνιδιού αλλά και διασκεδαστικές δοκιμασίες όπως: την πιο διάσημη παρτίδα σκακιού, την παρτίδα της όπερας, που παίχτηκε το 1858.

ΜΕΛΕΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

H μελέτη της ελληνικής πεζογραφίας γινόταν μέχρι τώρα μέσα από διάφορα πρίσματα (γενιές, ξένες επιδράσεις ή ρεύματα), στη νέα υπό έκδοση μελέτη του Δημήτρη Τζιόβα Ιστορία, έθνος και μυθιστόρημα στη Μεταπολίτευση – Τραύμα, μνήμη και μεταφορά (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), επιχειρείται μια διαφορετική της προσέγγιση μέσω του τραύματος, της μνήμης και της μεταφοράς, με τις έννοιες αυτές να χρησιμοποιούνται ως άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφονται οι συζητήσεις περί έθνους και μυθοπλασίας.

Δέκα δοκίμια για τη μετάφραση και σαράντα χρόνια μιας πρακτικής στη μετάφραση, κυρίως ποιημάτων και κειμένων ψυχανάλυσης αλλά και πεζού λόγου, δοκιμιακού και άλλου, βρίσκονται στο βιβλίο του Θανάση Χατζόπουλου Ονομαστική αξία – Δοκίμια για τη μετάφραση (Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου). Αυτά τα δοκίμια δεν προέρχονται τόσο από το εργαστήρι του μεταφραστή, αν και μοιραία κάποτε συνδέονται με αυτό, όσο από τον αναστοχασμό επάνω στη μεταφραστική διαδικασία και στη γλώσσα, έτσι όπως αυτός αποτυπώνεται σε κάθε απόπειρα δευτερογενούς σκέψης που γεννάει πρωτογενή κείμενα.

Ο Βασίλης Παπαδόπουλος στη μελέτη Η ακαταμάχητη τάση των Ελλήνων να γράφουν ποίηση (εκδ. Ίκαρος) μελετά το αποτύπωμα που άφησε η ποίηση σε οικουμενικό επίπεδο αλλά παράλληλα διερευνά και άλλες ατραπούς: ιστορική συνέχεια, ζητήματα αισθητικής, πολιτισμικές αλληλεπιδράσεις, μεγάλες λογοτεχνικές μορφές, θέματα πολιτικής ορθότητας, θεμελιώσεις ταυτότητας κ.α. 

Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο του 2022, ο Juan Gabriel Vásquez προσκλήθηκε να δώσει διαλέξεις στην έγκριτη Έδρα Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας Weidenfeld του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, η οποία κατά το παρελθόν φιλοξένησε τους Mario Vargas Llosa, George Steiner, Umberto Eco, Javier Cercas και Ali Smith. Στις τέσσερις παρουσιάσεις, που συγκεντρώθηκαν σε αυτό το βιβλίο, με τίτλο Η μετάφραση του κόσμου (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος), ο Vásquez διερευνά το αν η λογοτεχνική μυθοπλασία αποτελεί έναν τρόπο κατανόησης της ζωής που δεν συναντάται σε κανέναν άλλο γνωστικό ή δημιουργικό πεδίο.

Σύντομα αναμένουμε και το βιβλίο της Alice Zeniter Όλο το μισό του κόσμου (μτφρ. Ρούλα Γεωργακοπούλου, εκδ. Εστία). Ένα δοκίμιο προσωπικών εμπειριών γύρω από την ανάγνωση και τη γραφή, για να ξανασκεφτούμε τους τρόπους με τους οποίους διαβάζουμε τις ιστορίες που μας αφηγούνται.

Η διαχρονική και τόσο καίρια συλλογή των ιστορικών «σχολίων του Τρίτου» του Μάνου Χατζιδάκι, που μεταδόθηκαν από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας την περίοδο που διετέλεσε διευθυντής του (Μάιος 1978 – Απρίλιος 1980) επανακυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.

O Daniel Mendelson στο βιβλίο του, που αναμένουμε το επόμενο διάστημα, Τρία δαχτυλίδια. Μια ιστορία για την εξορία, την αφήγηση και τη μοίρα (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Πατάκη) αφηγείται την συναρπαστική ιστορία τριών εξόριστων συγγραφέων –του Έριχ Άουερμπαχ, του Φρανσουά Φενελόν και του Β.Γκ. Ζέμπαλντ– οι οποίοι στράφηκαν στα κλασικά έργα του παρελθόντος για να δημιουργήσουν τα δικά τους αριστουργήματα – έργα στοχασμού πάνω στην ίδια τη φύση της αφήγησης.

Νέα έκδοση της εμβληματικής μελέτης του Βρετανού κλασικιστή H.D.F Kitto Η αρχαία ελληνική τραγωδία (μτφρ. Λεωνίδας Ζενάκος, εκδ. Πατάκη). Ο Kitto εστίασε στο «τι προσπαθεί να πει ο δραματουργός και στο πώς το εκφράζει» κι όχι στο «τι στην πραγματικότητα πίστευε για συγκεκριμένα ζητήματα».

Ο Γιάννης Η. Χάρης αρθρογραφεί συστηματικά για θέματα γύρω από τη γλώσσα εδώ και πολλά χρόνια. Το επόμενο διάστημα αναμένουμε την κυκλοφορία δυο παλαιότερων βιβλίων του, αναθεωρημένα και εμπλουτισμένα με επιπλέον δημοσιεύματα. Πρόκειται για τα Στοιχήματα – αναθεωρημένα και συμπληρωμένα με τις Ασκήσεις μνήμης. Τόμος Α´: Εθνικισμός, ρατσισμός, μετανάστευση και Τόμος Β´: Πολιτική & ιδεολογία καθώς και για τον τόμο Παιχνίδια και ακροβασίες της γλώσσας: Η εξέλιξη της γλώσσας μέσα από τα «λάθη» της. Όλα από τις εκδόσεις Εστία.

Η @Philologist-ina.gr, κατά κόσμον Χριστίνα Καραθανάση, στο βιβλίο της Επίλεξε το σωστό – Μάθε καλύτερα Ελληνικά μέσα από 420 ερωτήσεις! (εκδ. Κλειδάριθμος) έχει δημιουργήσει έναν οδηγό ορθής γραφής και έκφρασης αλλά και ένα βιβλίο δραστηριοτήτων.

Άλλο ένα βιβλίο του Jacques Rancière, με τίτλο Ο χώρος των λέξεων – Από τον Mallarmé στον Broodthaers (μτφρ. Θωμάς Συμεωνίδης, εκδ. Στερέωμα) αναμένουμε το επόμενο διάστημα. 

Ένας ποιητής, ένας πεζογράφος και μια κριτικός λογοτεχνίας συγκέντρωσαν ο καθένας τους σε έναν τόμο, κείμενά τους για βιβλία, συγγραφείς και ευρύτερα ζητήματα γύρω από τη γραφή και την επικοινωνία τους με τους αναγνώστες. Τίτος Πατρίκιος Διαδρομές και διασταυρώσεις – Μελέτες και δοκίμια (1977–2023), Ηλίας Χ. Παπαδημητρακόπουλος Παρακείμενα (1962–1983), Ελισάβετ Κοτζιά Κριτικά σημειώματα (1984–2024). Όλα προσεχώς από τις εκδόσεις Κίχλη. 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ

Ο Bruce Springsteen αφοσιώθηκε για επτά χρόνια στη συγγραφή της ιστορίας της ζωής του –στο Born to run (μτφρ. Αλέξης Καλοφωλιάς, εκδ. KeyBooks)– και έχει κι εκεί την ίδια ειλικρίνεια, το χιούμορ και την αυθεντικότητα που βρίσκει κανείς και στα τραγούδια του.

Ο Springsteen περιγράφει πώς μεγάλωσε σε μια καθολική οικογένεια στο Freehold του New Jersey, μέσα στην ποίηση, τον κίνδυνο και το σκοτάδι που πυροδότησε τη φαντασία του μέχρι τη στιγμή που περιγράφει ως τη «Μεγάλη Έκρηξη»: όταν είδε την πρώτη εμφάνιση του Elvis Presley στην αμερικανική τηλεόραση. Αφηγείται γλαφυρά το πάθος που είχε να γίνει μουσικός, τα πρώτα του live στα μπαρ του Asbury Park και την άνοδο της E Street Band.

Με αφοπλιστική ειλικρίνεια μοιράζεται για πρώτη φορά τις προσωπικές του μάχες που ενέπνευσαν τις καλύτερες δουλειές του και μας δείχνει γιατί το τραγούδι «Born to Run» αποκαλύπτει πολλά περισσότερα απ’ όσα νομίζαμε. 

Μια από τις πολυαναμενόμενες βιογραφίες που θα κυκλοφορήσουν το επόμενο διάστημα είναι αυτή της Angela Merkel με τίτλο Ελευθερία: Αναμνήσεις 1954-2021 (μτφρ. Έμη Βαϊκούση, εκδ. Μεταίχμιο). Η Merkel αφηγείται τη ζωή της με ύφος πιο προσωπικό παρά ποτέ –τα παιδικά της χρόνια, τη νεότητα και τις σπουδές της– καθώς και τα γεγονότα του δραματικού 1989, την πτώση του Τείχους και το ξεκίνημα του πολιτικού της βίου. Διηγείται τα γεγονότα όπως τα έζησε, κάνοντας μια αναδρομή στη ζωή της σε δύο γερμανικά κράτη: 35 χρόνια στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ) και 35 χρόνια στην επανενωμένη Γερμανία. Επί 16 χρόνια είχε την ευθύνη της διακυβέρνησης της Γερμανίας, οδήγησε τη χώρα εν μέσω πολλαπλών κρίσεων και σφράγισε τη γερμανική και τη διεθνή πολιτική σκηνή αλλά και τη διεθνή κοινότητα τόσο με τη δράση της όσο και με τη στάση της εν γένει. Το βιβλίο θα κυκλοφορήσει στη χώρα μας ταυτόχρονα με τη γερμανική πρωτότυπη έκδοση.

Τη βιογραφία του έχει, επίσης, γράψει και ο Γερμανός υπουργός που αγαπούσμε να μισούμε για σχεδόν μια δεκαετία, Wolfgang Schäuble, με τίτλο Η ζωή μου στην πολιτική (εκδ. Κλειδάριθμος). Η πολιτική του σταδιοδρομία διήρκεσε πάνω από µισό αιώνα, και κατά συνέπεια έχει πολλά να πει για πρόσωπα και πράγματα. Φυσικά, δεν παραλείπει να μιλήσει για την ελληνική οικονομική κρίση και στους Έλληνες πολιτικούς που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο την περίοδο εκείνη.

Ο Γιώργος Γιαννικόπουλος γράφει τη μυθιστορηματική βιογραφία της σπουδαίας Γαλλίδας φιλελληνίδας Σοφία ντε Μαρβουά, Δουκέσσα της Πλακεντίας (εκδ. Εστία), η οποία επέλεξε την Ελλάδα για να ζήσει.

Τη δεκαετία του ΄80 στο άκουσμα του ονόματος «Γιάννης», όλοι εννοούσαν τον Γιάννη Πάριο, ενώ στη δεκαετία του ’90 όταν κάποιος αναφερόταν στον «Γιάννη» εννοούσε τον Γιάννη Ιωαννίδη. Τόσο μεγάλη ήταν η δημοτικότητα του προπονητή του μπάσκετ αλλά και τόσο εκρηκτικός ο χαρακτήρας του (μέσα και έξω από το γήπεδο), ώστε μια βιογραφία του ήταν σχεδόν επιβεβλημένη. Ο τόμος Γεννημένος νικητής (εκδ. Ψυχογιός) είναι η βιογραφία του Γιάννη Ιωαννίδη έτσι όπως τη διηγήθηκε με δικά του λόγια μέσα από συζητήσεις με τον Βασίλη Σκουντή και τον Δημήτρη Καρύδα.

Τα 30 πρώτα χρόνια της ζωής της Εριέττας Κούρκουλου Λάτση πρέπει να ήταν κομβικά και καθοριστικά, γι’ αυτό και η ίδια τα κατέγραψε με τίτλο Είμαι η Εριέττα (εκδ. Ψυχογιός). Με δικά της λόγια: 

«Αυτό το βιβλίο περιγράφει τη διαδρομή των τριάντα χρόνων της ζωής μου, μέσα στα οποία κατάφερα να επιστρέψω στον αυθεντικό μου εαυτό. Στη διάρκεια αυτών των χρόνων πέρασα όμορφα, αλλά και δύσκολα. […] Γέλασα, χόρεψα και ταξίδεψα πολύ, όμως έπεσα και στα πατώματα, φοβήθηκα, έκλαψα και απελπίστηκα. Σε αυτές τις στιγμές, με κράτησαν όρθια οι αγαπημένοι μου άνθρωποι, στους οποίους δεν ντράπηκα και δε δίστασα να στηριχτώ, αλλά και το όνειρό μου να χρησιμοποιήσω την τύχη και τη δύναμη που μου χαρίστηκαν για να συμβάλω σε έναν καλύτερο κόσμο για όλους. Χωρίς αυτόν τον σκοπό, θα είχα χαθεί σε μια ύπαρξη χωρίς νόημα, από την οποία δε θα μπορούσα να επιβιώσω».

Πριν από τον θάνατό της το 2004, η Lucia Berlin εργαζόταν πάνω σ’ ένα βιβλίο με αδημοσίευτα αυτοβιογραφικά σχεδιάσματα και τίτλο Καλωσόρισες σπίτι, όπου, μέσα από είκοσι ένα κεφάλαια, εξιστορούσε τη ζωή και τις περιπλανήσεις της μεταξύ 1936 και 1965. Χρόνια αργότερα, ένας από τους τέσσερις γιους της, ο Τζεφ Μπερλίν, συγκέντρωσε, οργάνωσε και επιμελήθηκε αυτό το χειρόγραφο, δίνοντάς του τον τίτλο  Καλωσόρισες σπίτι – Αναμνήσεις, επιστολές, επιλεγμένες φωτογραφίες (μτφρ. – σημειώσεις: Κατερίνα Σχινά, εκδ. Στερέωμα) σαν έναν μοναδικό και τρυφερό φόρο τιμής στην περιπετειώδη, ρομαντική και τραγική ζωή της μητέρας του.

Κάτι αντίστοιχο (ημερολογιακά αφηγήματα τα αποκαλεί) έχει στήσει και η Εύη Τσακνιά χρησιμοποιώντας βιωματικά κείμενα που προέρχονται από ημερολόγια – σημειωματάρια χρόνων, εμπλουτισμένα με σχέδια και ζωγραφιές. Καρτ-ποστάλ από τη μέση του κόσμου (εκδ. Κίχλη) και όλα τα κείμενα περιστρέφονται γύρω από κοινό επίκεντρο· ένα καθοριστικό ταξίδι στον Ισημερινό, που αν και έγινε πριν από 38 χρόνια, συνεχίζει να στέλνει τις μέχρι τώρα ανεπίδοτες καρτ-ποστάλ από τη μέση του κόσμου. 

Άνθρωπος-μύθος, για κάποιους θρύλος, νυχτερινός εφιάλτης για άλλους, σφράγισε ανεξίτηλα το συλλογικό ασυνείδητο των Ελλήνων και θα παραμείνει, στο διηνεκές ίσως, ζώσα ιστορία. Μέγας, μικρός, «Άγιος», «Εωσφόρος», μισούμενος, λατρευόμενος. Ο καθηγητής Θανάσης Διαμαντόπουλος στο βιβλίο του Ελευθέριος Βενιζέλος: Πλαστουργός ιστορίας. Ο άνθρωπος, ο θρύλος, το πολιτικό αποτύπωμα (εκδ. Πατάκη), προσπαθεί να αποκρυπτογραφήσει, με εξαντλητική έρευνα πηγών και στοιχείων, την προσωπικότητα του Ελευθέριου Βενιζέλου.

ΤΕΧΝΕΣ

Η αρχιτεκτονική είναι μια τέχνη που μέσα της εμπεριέχει Ιστορία, Κοινωνιολογία, Φυσική, Στατικά, Σύνθεση και πόσα ακόμα. Ο συλλογικός τόμος Η αρχιτεκτονική με απλά λόγια (μτφρ. Κατερίνα Μπασαγιάννη, εκδ. Κλειδάριθμος) είναι ο ιδανικός οδηγός για όσους θέλουν να ανακαλύψουν την ομορφιά και τη λειτουργικότητα των κτιρίων που μας περιβάλλουν.

Έξι λαμπρά δοκίμια που πρωτοδημοσιεύτηκαν τη δεκαετία του 1970 στο περιοδικό The New York Review of Books και άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο κοιτάμε τις φωτογραφίες θα βρίσκονται στο βιβλίο της Susan Sontag Περί φωτογραφίας (μτφρ. Χριστίνα Παπαδοπούλου, εκδ. Gutenberg).

Η Γιώτα Βέη, η σημαντική ερμηνεύτρια της δημοτικής παράδοσης, καταγράφει τις αναμνήσεις της και τους σταθμούς της προσωπικής και μουσικής της πορείας στο βιβλίο της Το τραγούδι του δρόμου (εκδ. Πατάκη). Αναφέρεται στις καθοριστικές για τη ζωή της συναντήσεις με τη Μελίνα Μερκούρη, την Πόλυ Πάνου, τον Βασίλη Τσιτσάνη, την Ελένη Καραΐνδρου, τον Θόδωρο Αγγελόπουλο (και άλλες προσωπικότητες από το καλλιτεχνικό στερέωμα), στις εντυπώσεις της από τα αμέτρητα ταξίδια και τις συναυλίες που πραγματοποίησε, αλλά και στην ουσιαστικότερη εμπειρία για την ίδια – εκείνη της μητρότητας.

Στη Μικρή ιστορία της τέχνης (μτφρ. Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πατάκη) η Charlotte Mullins εξερευνά το πώς η τέχνη μπορεί να μας βοηθήσει να δούμε τον κόσμο διαφορετικά και να κατανοήσουμε τη θέση μας σε αυτόν, πώς μας βοηθά να εκφραστούμε, πώς τροφοδοτεί τη δημιουργικότητά μας και συμβάλλει στη συνολική ευεξία και την καλή ψυχική μας υγεία.